НЕФТЕГАЗОВАЯ ИНЖЕНЕРИЯ
Мақалада заманауи өнеркәсіптегі тозуға төзімді жабындардың маңызы сипатталған, өнеркәсіптің түрлі салаларында қолданылатын тозуға төзімді жабындардың түрлері келтірілген. Сонымен қатар тозуға төзімді ұнтақтарды қондырудың негізгі тәсілдері де ұсынылған. Металды және тозуға төзімді жабындардың адгезиялық қасиеттерін зерттеудің негізгі теориялары қарастырылған. Жүргізілген зерттеулердің негізінде, қондырғылар мен тетіктердің тозуға төзімділігін арттыру мақсатында инновациялық технологияларды жасап шығару, стандарттау бағыттары айқындалған.
Мақалада депрессорлық белсенділікке ие бутил спирті, май қышқылдары мен малеинді ангидрид негізіндегі реагенттерді өндіру технологиясын алу айтарлықтай жоғары парафинді мұнайдың қату температурасын төмендетеді. Ең бастысы С16-С18 көміртегі атомдарының саны бар дистилляциялық фракция мақта соапстокының май қышқылдарын жаңа шикізатты қолдану мүмкіндігі көрсетілген, қышқылдар мен бутил спирті және этерификация жолымен эфирлерді алу. Алынған реагент негізіндегі малеинді ангидрид және этерификацияланған майлы қышқыл (ЭММА), жоғары құрамды парафинді мұнайға қосылған кезде депроссорлық қасиеттері байқалады. Алынған реакция өнімдерін сәйкестендіріп анықтау ИК – спектроскопия көмегімен Shimadzu IR Prestige-2 ИК-Фурье спектрометрінің құралы бойынша инфрақызыл спектроскопияны пайдаланып, соның негізінде алынған этерификациялық реакция құрылымына байланысты ұсынылады.
Мұнайда депрессорлық қоспасыз және олардың қатысуымен парафин кристалдарының морфологиясын зерттеуге баса көңіл бөлінді.
Жоғары парафинді майлар үшін 25-27 0С та 0,1-0,4 масс %, мөлшерде алынған эксперименттік деректерге сүйенсек, (ЭММА) реагенттің депрессорлық белсенділігі көрсетілген. Осы аталған реагент шикі мұнайдың үлгілерін енгізумен олардың кинематикалық тұтқырлығын азайтады.
ХИМИЯ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ
Бұл мақалада полигондар мен қатты тұрмыстық қалдықтарды көмудің нәтижесінде туындайтын экологиялық проблемаларды талдау нәтижелері келтірілген. Сондай-ақ, полигондардағы қатты тұрмыстық қалдықтардан физика-химиялық, биохимиялық және басқа да процестердің нәтижесінде бөлінетін газдардың қоршаған ортаға әсері көрсетілген. Парниктік және басқа да газдардың түзілуіне алып келетін қатты тұрмыстық қалдықтардың негізгі құрамын анықтауға мүмкіндік беретін модельдік эксперименттердің нәтижелері ұсынылған.
Талдауда пайдаланылатын әдістемені таңдаудың алдында, оның мақсаттары мен міндеттерін, артықшылықтары мен кемшіліктерін біліп алу қажет. Әдіс пен әдістемені таңдауға ықпалын тигізетін ең басты шамалар – анықталу шегі, сезімталдық және қайталампаздық болып табылады. Осы шамаларды және ең тиімді әдістемені таңдау мақсатында бірқатар зерттеулер жүргізілді. Молибденді (VI) айқындау үшін роданидті, пероксидті әдістері және УК аумақта анықтау әдістемесі қолданылды. Әрбір әдістеме үшін талдау топтамасы жүргізіліп, градуирлеу қисықтары тұрғызылды, аппроксимацияның дұрыстылық коэффициентері есептелді. Молибденді УК аумақта айқындау зерттелді және әртүрлі концентрациядағы молибденнің спектрлері түсірілді. Молибденді (VI) анықтау әдістемелерін салыстырылуы минималды концентрация мен сезімталдық коэффициенттерін есептеу арқылы жүзеге асырылды. Әрбір әдістеменің сезімталдылықтарын сәйкестендіре отырып және зерттелетін үлгідегі металдың мөлшерін бағалау арқылы ең тиімді әдіс таңдалды.
Жұмыстың мақсаты – азот қышқылды электролит ортасында перренат иондардың электрохимиялық қасиеттерін зерттеу. Азот қышқылды ерітінділерде перренат иондардың электрохимиялық тотықсыздануы нәтижесінде рений диоксиді түзілетіні анықталды. Тұнбаның электрототығуы кезінде анодты вольтамперлік қисықтарда бір анодты пиктің потенциалы: Е=+0.40 В құрайды. Анодты және катодты процестерде шектеуші саты реакцияласушы бетке заттың тасымалдануы болады. Алынған заңдылықтар негізінде перренат ионының шунгит электродында потенциал мәндеріне байланысты адсорбцияланатыны көрсетілді.
Жұмыста М100 маркалы мазут қарастырылды. Оның физика-химиялық қасиеттері зерттелді. Мазуттың пайдалану қасиеттерін жақсарту үшін стеарин қышқылы және фталь ангидриді негізінде депрессорлық присадка қолданылды. Присадканы енгізгеннен кейін жану жылуы, қату температурасы және мазуттың кокстануы жақсарғаны көрсетілді.
ФИЗИКА-МАТЕМАТИКА ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
Қазіргі таңда қол қимылдарын анықтауға арналған әртүрлі көптеген алгоритмдер ойлап табылған. Бұл ғылыми жұмыста жылдамдық пен қол қимылдарын тану сапасы жағынан ең тиімді алгоритм анықталатын болады. K Nearest Neighbors, Decision Trees, Logistic Regression сияқты алгоритмдер ұсынылған кескіндердің екі әдіспен берілуін қолдана отырып өзара салыстырылды. Зерттеу жұмысының қорытындысы бойынша Raw pixel әдісін пайдалану арқылы Logistic Regression алгоритмі жылдамдық және сапа жағынан оң нәтиже көрсетті.
Бұл жұмыста Mojo v3 платформасын қолдану негізінде күн коллекторының жұмыс жасауын бақылау мен басқару жүйесін құру қарастырылады. 16 сымды коллекторлық жүйеде орнатылған 6 сандық датчиктен тұратын (DS18B20 Dallas) өлшеу ұсынылады. Mojo v3-де IEEE кітапханасымен программалық қамтамасыз ету жазылады. Даллас датчигі мен сәйкес программалық қамтамасыз етуін қолдана отырып жүйедегі жылу мөлшері мен температураны бақылауға болады. Mojo v3 базасына кіретін программалық қамтамасыз ету (VHDL, VERILOG) программалау тілінде жүзеге асырылған.
Қазіргі таңда бүкіл әлемдегі компаниялар кәсіпорынның төтенше жағдайлары туралы статистикасын жүргізеді. Қазақстан өнеркәсiп қауiпсiздiгi саласындағы халықаралық стандарттарға сай келуге және алдын алу іс-шараларын ұйымдастырады. Оларға мыналар жатады: Жазатайым оқиғаларды болдырмау және технологиялық регламенттерден ауытқымау туралы құжаттарды дайындау (аварияларды басқару жоспары және технологиялық регламент), оқумашықтану жаттығулары, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кадрларды дайындау, нұсқаулау шараларын өткізу және т.б. Көрсетілген шаралар біршама қаржылық шығындарды қажет етеді, бірақ адам өмірі мен қоршаған ортаны сақтау ешқандай ақша орнын толтыра алмайтыны анық.
Қазіргі нарықтық қатынастарға байланысты, еңбекке сұраныс пен оның сапасын үнемі арттырып отырады, осыған орай жұмысшылардың жоғары кәсібилігі мен құзыреттілігі, компанияның экономикалық тұрақтылығының негізі болып табылады.
Бұл мақалада Қазақстан Республикасы Ақтөбе облысының Мұғалжар ауданында орналасқан «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС мұнай-газ өңдеу компаниясындағы 1999-2018 жылдардағы болған оқысоқиғалардың талдау статистикасы көрсетілген. Нәтижесінде, компанияның ең қауіпті орындары өндірістік шеберханалар болып есептеледі, ал ең қауіпті мамандық – технологиялық қондырғылар операторы.
Бұл статистиканы және авариялардың алдын-алу және «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС объектілерінің қауіпсіздігін және дайындығын қамтамасыз етуді еңбек қорғау және қоршаған ортаны қорғау бөлімінің мамандары жауапты.
Ұсынылған жұмыс гипериммундылық пен барлық жерде анықталған функциялардан тұратын үйірлердің A-есептелімді Фридберг нөмірлеулеріне қатысты бірнеше мәселелерді зерттеуге арналған. Келесі тұжырымдар дәлелденген: кез келген A жиыны үшін егер F барлық жерде анықталған функциялардан тұратын шексіз A-есептелімді үйір болса, онда F үйірінің A-есептелімді Фридберг нөмірлеуі бар; кез келген гипериммунды A жиыны үшін рекурсивті емес A-есептелімді B жиыны табылады; гипериммунды A жиыны үшін егер F барлық жерде анықталған функциялардан тұратын шексіз A-есептелімді үйір болса, онда F үйірінің шексіз көп бір-біріне эквивалентті емес A-есептелімді Фридберг нөмірлеулері болады.
Берілген мақалада жолдағы көлік қозғалысын адаптивті түрде басқаруға бағытталған эксперименттерді жүзеге асыруға қолданылатын деректерді жинақтауға арналған детекторлар қарастырылады. Жол қозғалысының детекторларының түрлері мен жұмыс жасау принципі, артықшылықтары мен кемшіліктері талқыланып, салыстырмалы талдау жүргізілді.
Қазіргі таңда Қазақстанда е-туризмнің дамуы өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Мақалада білім қорлары негізінде архелогиялық зерттеулерді талдау мен ақпараттық жүйені құру сипатталады. Бұл жүйе археологиялық мұрамен кеңірек танысуына мүмкіндік береді, оны тарату мақсатында қолдану, туризм және оқу, кері байланыс мүмкіндігі және осы облыстағы әртүрлі сарапшылардың көмегімен білім порталдарын толықтырылуы қамтамасыз етіледі. Толық талдауды және археологиялық зерттеулерді жүргізу мониторингі сәтті жүру үшін өзекті диаграммаларды автоматты құру мүмкіндігін қамтамасыз ететін OLAP-технологияларды жүзеге асыру жүйесі қолданылады.
Бұл зерттеудің шеңберінде анемиялардың морфологиялық жіктелуі үшін есептеуіш алгоритмі әзірленді, ол есептелген анемиялық синдромның сипатын анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған есептеуіш алгоритмі клиникалық және гематологиялық симптомдарды диагностикалаудың есептік алгоритмі айқындалған. Көрсетілген алгоритм әртүрлі сарапшылардың пікіріне негізделген және медициналық басқару шешімдерін қабылдаудың тиімділігін арттыруға септігін тигізеді. Зерттеуде әртүрлі дереккөздерден алынған статистикалық ақпарат негізінде ғана емес, сонымен қатар клиникалық және гематологиялық симптомдарды диагностикалау жөніндегі сарапшылар білімі де қолданылды.
Бұл мақалада ақпараттық қауіпсіздікті бағалаудың алгоритміне негізделген үлкен деректерді қорғау жүйесі сипатталған. Алгоритм ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің ұйымдастырушылық және техникалық талаптарына сәйкестігін бағалауға мүмкіндік туғызатын толық ақпараттық қауіпсіздіктің кешенді көрсеткішін есептеуге негізделген. Бағалаудың нәтижелері басқарушыға айқын түрде ұсынылып, ақпараттық қауіпсіздікті одан әрі жетілдіру бойынша шешімдер қабылдайды.
Ақуыздың үшінші реттік құрылымдық деректер жинағының физикалық және химиялық қасиеттеріне байланысты көрсеткіштердің интеллектуалдық өңделуін іске асыру айқындалады. Деректерді өңдеуді жүргізуде тазалау, спектралдық анализ және кластерлеу әдістері қолданылды. Кластерлеудің интеллектуалдық әдісін жүзеге асыру нәтижесінде ақуыздың үшінші реттік құрылым көрсеткіштерінің үш үлкен және негізгі кластерлері алынды.
Бұл мақалада Cu (100), Ag (110), Si (001), SiC (001) және GaAs (001) бетіндегі Е0 = 0.5 ÷ 10 кэВ бастапқы энергиялары бар N+, Ne+, Ar+, Kr+, Be+ және Se+ иондарының жылжымалы өзара әрекеттесуі модельдеуі және бастапқыда қалпына келтірілген кері атомдық атомдардың пайда болуы зерттелді. Көрсетілгендей, шашыраған шашыраңқы аймақта шашыраған иондардың серпімді энергия шығыны серпімсіз энергиясын жоғалтуы әлдеқайда аз екендігі анықталды. Шашыраған иондардың энергиясын эксперименталды түрде өлшенген энергия бөлуімен салыстыру, иондардың бомбалануы нәтижесінде бұзылған бір кристалдың бетінде, моноатомдық сатылардың мөлшерін, сондай-ақ олардың арасындағы қашықтықтары туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Тозаңдану және десорбция коэффициенттері, сонымен қатар, шашыраңқы және десорбцияланған бөлшектердің бұрыштық, кеңістіктік және энергетикалық таралуы есептелді. Жалғыз кристалдану бетіндегі ерітінділердің жылжымалы тамшысы бар кезде, шашыраңқы және десорбцияланған ағын бастапқыда өте төмен энергиямен және ең жоғары Е = 4 ÷ 5 эВ атомдарды ыдыратты. Сұйылатын молекулалардың диссоциативті және диссоциативті емес десорбциясы зерттелді және адсорбциялық молекулалардың қарқынды емес диссоциативті емес десорбция мүмкіндігі берілген. Бір және екі компонентті кристаллдар мен олардың массаға тәуелділігі, бомбалау иондарының энергиясы және кристалдық құрылымның параметрлері үшін сырғанау бұрышына қатысты шырқау шектері есептелді. Кристаллдың индекстің төмен бағыты бойымен ионды бомбалау кезінде жекелеген кристалды беттің қабатталған қабатының баяулауы шекті шағылыстың бұрышына жақын сырғанау бұрыштарының тар диапазонында оңтайлы болуы мүмкін екендігі айқындалған. Кристаллдың жақын жердегі аймағында (5 ÷ 10 атомдық қабат) қажетті формамен тереңдікте имплантацияланған иондарды бөлудің оңтайлы шарттары анықталды. Кристалдық беттердің қабатты-қабатты талдауының өте сезімтал әдісі ұсынылған.
Мақалада екі факторлы түпнұсқаландыру әдісі көрсетілген және оны автоматтандырылған басқару жүйесінде қолданудың мысалын сипаттайды. Осы таңдалған мысалда математикалық функцияның нәтижесі негізінде алынған хэш мәніне негізделген бір мәрте парольді генерациялау үшін дәйекті алгоритмді қарастырады. Енді бұл алгоритмді енгізу үшін екі факторлы аутентификациялау моделі жасалды.
Мақалада жеке тұлғаларды биометриялық сәйкестендіру үшін машина алгоритмдерін пайдалану туралы айтылады. Алға қойылған міндет машина алгоритмдерін қолдану арқылы шығарылатын есептердің бірі және бірегейі болып табылады. Ашық дереккөздерден алынған фотосуреттердің дерекқоры әзірленді және жұмыс нәтижесі дерекқорда бұрыннан анықталған тұлғаның аты және фотосуреті болып есептеледі. Осы жұмыста біз адамның биометриялық сәйкестендіруін гибридті әдістермен зерттелді және талдау жасап, жеке тұлғалардың биометриялық сәйкестендіруін жүргізу үшін конволитациялық нейрондық желілік әдістеріне жүгіндік.
ЭКОНОМИЧЕСКИЕ И СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ
Бұл мақалада әлемдік және отандық мұнай бағаларына болжамдық зерттеулер жүргізілді. FOREX, NASDAQ, NYSE халықаралық қор биржасының статистикалық мәліметтеріне және ҚМГ АҚ-ның есептік мәліметтеріне сүйендік. Терең талдау барысында, авторлар отандық мұнайдың фьючерстік бағасын әртүрлі тәсілдермен болжауға тырысты. Мұнай бағасының балжамдылығы, алдағы кезең талдауы бойынша, кейінгі кезең есебіне сызықтық тренд және динамикалық баға қатарының анықтамалығы арқылы жүзеге асырылды. Авторлармен 5-ші деңгейлі полидинамикалық тренд моделі қолданылды, дәл осы модель максималды бірлікке жақындайтын сенімділікті растайды. Бұл модель кезең және құнның арасындағы байланысты сәйкестендіреді, полидинамикалық сипатқа ие барлық сызықтық трендтің түрлеріне қарағанда, бастапқы мәліметтерді сенімді түрде айқындайды.
Зерттеу жұмыстың басты мақсаты алдағы бес жылда отандық экономиканың қарқынды дамуын талдау және баға беруге негізделген, сонымен қатар әлемдік мұнай нарығы жаһандық үдерістің турбуленттік жағдайын анықтау болып табылады.
Қазіргі уақытта білім беруде жаңа технологияларды қолдануға үлкен сұраныс пен қызығушылық, ол бүгінгі күннің қажеттілігінен туындап отыр. Технологиялық жетістіктер адамдарға өз салаларында табысқа жетуге көмектеседі. Оқытушылар мен студенттерге қолдау көрсету үшін онлайн оқытудың тәсілдерін түсініп, игерудің маңызы зор. Бұл мақалада онлайн оқу ортасына көшуге орай арнайы кеңестер, стратегиялар және ресурстар ұсынылады.
ISSN 2959-8109 (Online)