Бұл ғылыми мақала вакуумдық қондырғыда төменгі қысымдағы жоғары жиілікті (жж) разрядты плазмадағы көміртегі нанобөлшектерінің синтезін зерттеу нәтижелерін ұсынады. Көміртекті нанобөлшектердің өздігінен орын ауыстыру кернеуі, температура және разряд қуаты тәрізді плазманың әр түрлі параметрлерінде өсуі экспериментті түрде зерттелінді. Эксперимент 0.5–1.1 мбар қысым диапазонында және 6–20 Вт қуат шамаларында жүргізілді. Зерттеу нәтижелері көміртегі нанобөлшектердің синтезделу уақыты, соның ішінде олардың түзілуі мен өсуі плазма параметрлеріне байланысты екенін көрсетті. Плазманың параметрлерінің (температура, қысым, қуат және т.б) өзгерісі нанобөлшектердің өсуі мен қалыптасу процестерін айтарлықтай өзгерте алатыны экспериментте тіркелді. Плазма температурасының жоғарылауы көміртегі нанобөлшектерінің пайда болу уақытының ұлғаюына алып келуі бұл жұмыстың маңызды қорытындыларының бірі болып табылады. Сондай-ақ пайда болған нанобөлшектердің қасиеті разряд қуатына, разряд қысымына және разряд қуатының температураға тәуелділігі графиктері алынды. Алынған нәтижелер плазмалық ортадағы көміртегі нанобөлшектердің синтез процесін түсіну және бақылау үшін құнды ақпарат беретіні сөзсіз. Сонымен қатар эксперименттік нәтижелер наноэлектроника және катализ салаларында, сондай-ақ әртүрлі технологиялық қосымшалар үшін өте маңызды ақпарат болып табылады.

Бұл ғылыми мақала дәстүрлі металл кәріз қақпақтарына балама болып табылатын шыны талшықтарымен нығайтылған полиэфирден жасалған композиттік люк қақпақтарын зерттеуге және модельдеуге бағытталған. Болат пен шойыннан жасалған кәріз қақпақтарының тоттануы және ұрлануы, сондай-ақ олардың химиялық заттарға жеткіліксіз төзімділігі алмастырғыштардың пайда болуынының негізгі себептері. Полиэфирлі шыны-пластиктан жасалған люк қақпақтары дәстүрлі металл қақпақтармен салыстырғанда бірқатар артықшылықтарға ие. Олар жоғары беріктік пен салмақ қатынасын қамтамасыз етеді. Бұл оларды орнатуды оңай және ыңғайлы етеді. Бұл материал сонымен қатар коррозияға жоғары төзімділікке ие, бұл оның қызмет ету мерзімін едәуір ұзартады. Композиттік люк қақпақтарының артықшылықтарына қарамастан, оларды модельдеуге және механикалық сынауға қатысты зерттеулер жеткіліксіз болып қала береді. Бұл мақалада, люк қақпағын әзірлеу үшін қосымша қаттылық қабырғасы орнатылып, екі түрлі полиэфирлі қаңылтыр қолданылды. Люк қақпақтары механикалық сынақтардан өткізілді және шекті элементтер әдісі көмегімен талданды. Нәтижелердің және құрастырылған модельдің дұрыстығын растау үшін эксперимент барысында алынған деформация нәтижелері шекті элементтер әдісі нәтижелерімен салыстырылды. Алынған нәтижелер композиттік люк қақпақтарының дизайнын одан әрі дамыту және оңтайландыру, сондай-ақ олардың сенімділігі мен беріктігін арттыру үшін маңызды практикалық мәнге ие.

Бұл жұмыста Si(100) кремний тілігінің бетінде атомдарды сәйкес алмастыру әдісімен кремний карбидінің монокристалды қабықшалары синтезделді. Қабықшалар 0,8 Па қысымдағы СО газ ағынында 20 минут ішінде 1200 °С және 1300 °С температураларда синтезделді. 1200–1300 °С температураларының атомдарды алмастыру әдісімен кремнийдің бетке жақын аймағындағы моно және поликристалды қабаттардың, сондай-ақ наноқұрылымды SiC фазаларының түзілуіне әсері талданған. Жоғары сапалы кристалды кремний карбидті қабыршақтың түзілуі және синтез жағдайларының SiC құрылымдық фазаларының жалпы көлеміне, бетінің микроқұрылымы мен наноқұрылымына әсері көрсетілген. Температураның 1200 °С-тан 1300 °С-қа дейін жоғарылауы кремний карбидінің қарқынды түзілуіне және синтезделген кремний карбиді қабатының қалыңдығы- ның ұлғаюына байланысты Si–C байланыстарының санының 1,9 есе артуына әкелетіні анықталды. Нанокристалдар ядроларының микро және нанокристалдарға неғұрлым қарқынды түрленуіне байланысты кристалдық фазаның үлес салмағының артуы байқалады. Көміртек атомдарының кремнийге 1300 °С температурада терең енуінің қарқынды процестері оның құрылымының аморфизациялануы және 1300 °С жоғары температурада кристалдық фазаларға айналуы мүмкін Si-C байланыстарының түзілуі болып табылады. SiC кристалдық фазасының үлесі нанокристалдық ядролардың микро және нанокристалдарға қарқынды трансформациясы есебінен қабыршақтың көлемінің 50,2% дейін артады. Si (100) бетінде әртүрлі SiC құрылымдарының түзілуі атомдарды сәйкес алмастыру әдісінің негізгі принциптеріне толық сәйкес келетіні тәжірибе жүзінде көрсетілген.

Баженов Н.А., Калмурзаев Б.С., Зубков М.В. жұмыстарында позитивті сызықтық реттердің бинарлы қатынастардың есептелімді көшірілуіне қатысты супремумы мен инфимумының бар болуы туралы сұрақтарын зерттеу басталған болатын. Жұмыстың соңғы тарауында бұл сұрақтар натурал сандардың стандартты ретіне изоморфты болатын есептелімді сызықты реттердің құрылымында қарастырылды. Одан кейін, Асқарбекқызы А., Баженов Н.А., Калмурзаев Б.С. жұмыстарында осы құрылымды зерттеу жалғасын тапты. Соңғы жұмыста өзітолық сызықты реттер ұғымы үлкен рөл ойнады. Егер R жарты ретін R-ге көшіретін кез келген есептелімді g(x) функциясының мәндер жиыны барлық supp(R)-класстарымен қиылысса, R жарты реті өзі толық рет деп аталады. Бұл мақалада натурал сандардың стандарт ретіне және бүтін сандардың стандарт ретіне изоморфты барлық сызықтық реттердің индексті жиындарының алгоритмдік күрделілігі нақты бағаланады. Индексті жиындарды зерттеу қарастырылып отырған конструктивті құрылымдардағы түрлі ұғымдардың нақты күрделілігін бағалауға мүмкіндік береді. Натурал сандардың стандартты ретіне изоморфты болатын өзітолық есептелімді сызықты 

Модельдер теориясы бойынша көптеген дереккөздерде алгебралық жүйелердің кластары туралы дәлелденген қасиеттермен қатар, бұл қасиеттердің сипаттамалары алгебралық терминдермен беріледі, яғни олар бұл қасиеттердің табиғатын әмбебап алгебра тұрғысынан көрсетеді. Мысалы, квази сорттар немесе сорттар класы модельдік-теориялық ұғымдар, квази сәйкестіктер немесе сәйкестіктердің орындалуы, ал алгебралық түсініктерде тікелей туындыларға, ультраөнімдерге, локальдылықтың орындалуына, гомоморфизмдерге қатысты тұйықтыққа байланысты анықталады. Мұндай мысалдар кейбір басқа дереккөздерде келтірілген. Х. Дж. Кейслер алгебралық жүйелер класының аксиоматизациялану критерийіне алгебралық сипаттама берді, алгебралық жүйелердің ультра өнімі мен изоморфизмі астындағы класстың тұйықталуын, сондай-ақ классты толықтыру үшін ультра күштердің астында жабылуын қолданды. Х.Дж.Кейслер, алайда, алгебралық жүйелердің толық класы үшін критерийдің ешқандай алгебралық сипаттамасын бермейді. Естеріңізге сала кетейік, алгебралық жүйелер класы қандай да бір теорияның алгебралық жүйелер класымен сәйкес келсе, алгебралық жүйелер класы аксиоматизацияланатын деп аталады, алгебралық жүйелер класы қандай да бір толық теорияның алгебралық жүйелер класымен сәйкес келсе, алгебралық жүйелер класы толық деп аталады, ал класс алгебралық жүйелердің класы кейбір модельдік толық теорияның алгебралық жүйелерінің класымен сәйкес келсе, модель-толық деп аталады. Бұл мақалада алгебралық жүйелер класы үшін толықтық критерийінің алгебралық сипаттамасы алынған. Салыстыру үшін мақалада қолданылған терминдер бойынша сыныптың модельдік толықтығы критерийінің алгебралық сипаттамасын беру мүмкін емес. Бұл толық және модельдік толық кластардың алгебралық табиғаты біршама өзгеше екенін көрсетеді.

Бұл жұмыста біз әлсіз o-минималды теориялар модельдерінің гиперграфтар үшін салыстырмалы H-еркіндік және салыстырмалы H-тәуелсіздік ұғымдарын зерттейміз. Теорияның модельдердің гиперграфтары теориялардың өздері туралы да, соған байланысты семантикалық объектілер туралы да маңызды құрылымдық ақпаратты алуға мүмкіндік беретін туынды объектілер болып табылады. Еске салайық, гиперграф – кез келген жұп (X, Y), мұндағы Y және X жиындары P(X) булеанының кейбір ішкі жиыны. Бұл жағдайда Х жиыны гиперграфтың (X, Y) негізгі жиын деп аталады. Ал Y-тің элементтері гиперграфтың (X, Y) қабырғалары деп аталады. Әлсіз o-минималдылықты бастапқыда Д. Макферсон, Д. Маркер және Ч. Стейнхорн терең зерттеген. Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарында Қазақстан ғалымдары осы авторлар қойған бірқатар мәселелерді шеше отырып, бұл түсінікті зерттеуге сәтті қосылды. Бұл жұмыста біз әлсіз o-минималды құрылымдардың модельдік- теориялық қасиеттерін зерттеуді жалғастырамыз. Дөңестік рангісі бойынша омега-категориялыққа жуық әлсіз o-минималды теориялардағы алгебралық емес 1-типті жүзеге асыру жиынының салыстырмалы H-еркіндігінің критерийі алынған. Біз сондай-ақ 1-типтердің әлсіз ортогональдылығы тұрғысынан омега-категориялыққа жуық әлсіз o-минималды теориялардағы екі алгебралық емес 1-типтерінің жүзеге асу жиындарының салыстырмалы H-тәуелсіздігінің критерийін белгілейміз.

Біз Новиков алгебрасында тернарлы Торткен көбейтіндісін анықтаймыз. Компьютерлік алгебра есептеулерін пайдалана отырып, біз әрбір Новиков алгебрасында Торткен тернарлы көбейтіндісін қанағаттандыратын 5-дәрежеге дейінгі көпмүшелік сәйкестіктердің тізімін береміз. Оның теориялық физикада, әсіресе кванттық өріс теориясы және топологиялық өріс теориясы саласында қолданбалары бар. Новиков алгебрасы Новиков жақшасы деп аталатын екілік операциямен жабдықталған векторлық кеңістік ретінде анықталады. Якоби сәйкестендіру Новиков жақшасының Ли алгебраларындағы коммутаторға ұқсас әрекет ететінін қамтамасыз етеді. Алайда, Ли алгебраларынан айырмашылығы, Новиков алгебралары ассоциативтілік шартынан гөрі Якоби сәйкестігінің болуына байланысты ассоциативті емес. Новиков алгебралары теориялық физикада, әсіресе топологиялық өріс теорияларын және коммутативті емес кеңістіктердегі кванттық өріс теорияларын зерттеуде қосымшаларды табады. Олар физиканың осы салаларында пайда болатын кейбір алгебралық құрылымдарды сипаттау және талдау үшін негіз береді. Айта кетейік, Новиков алгебралары ассоциативті емес алгебраның белгілі бір түрі болып табылады және математика мен физикада зерттелетін ассоциативтік емес алгебралардың басқа да әр түрлі түрлері бар, олардың әрқайсысының өзіндік анықтаушы қасиеттері мен қолданбалары бар.

Соңғы уақытта құрылымның бір қасиеті немесе осы құрылымның бөліктері барлық шексіз құрылымдарда немесе басқа алгебралық құрылымда қанағаттандырылатындай «тасымалдау принципіне» ұқсас әртүрлі әдістер қарқынды дамып келеді. Мұндай әдістерге біркелкі жуықталатын құрылымдар, голографиялық құрылымдар, сенімді дерлік теориялар және ақырлы құрылымдармен жуықталатын псевдоақырлы құрылымдар жатады. Псевдоақырлы құрылымдар - ақырлы құрылымдарға ұқсайтын, бірақ шын мәнінде ақырлы емес математикалық құрылымдар. Олар математиканың әртүрлі салаларында, соның ішінде модельдер теориясы мен алгебралық геометрияда маңызды. Псевдоақырлы құрылымдар - бұл ақырлы және шексіз құрылымдар арасындағы алшақтықты өтейтін математикалық логиканың қызықты саласы. Олар шексіз құрылымдарды ақырлы құрылымдарды еске түсіретін тәсілдермен зерттеуге мүмкіндік береді және әртүрлі басқа теориялық модельдік тұжырымдамаларына сілтемелер береді. Псевдоақырлы құрылымдарды одан әрі зерттеу математикада және одан тыс жерлерде жаңа идеялар мен қолданбаларды ашуды жалғастырады. Псевдоақырлы теориялар – кейбір жағынан шекті құрылымдарға ұқсас, бірақ басқа аспектілері бойынша шексіз үлкен болуы мүмкін құрылымдарды зерттейтін математикалық логиканың бөлімі. Бұл модельдер теориясы мен сандар теориясының қиылысында орналасқан және изоморфизмге дейінгі элементтердің шектеулі саны сияқты шекті құрылымдармен ортақ қасиеттері бар шексіз құрылымдармен айналысатын зерттеу саласы. А. Лахлан талдаудың бағытын ақырлыдан шексізге өзгерту, яғни шексіз шекке тегіс аппроксимациялау болып көрінетін үлкен шекті құрылымдарды жіктеу үшін құрылымдардың біркелкі аппроксимациялау түсінігін енгізді. Псевдоақырлы құрылымдар теориясы эквиваленттік қатынастарды зерттеу үшін ерекше өзекті болып табылады. Бұл жұмыста біз эквиваленттік қатынастар теориясының модельдік-теориялық қасиетін, атап айтқанда, тегіс аппроксимациалану қасиетін зерттейміз. Егер L = {E} және E – L-құрылымда эквиваленттік қатынас болса, онда кез келген ω-категориялық L-құрылым M тегіс аппроксимациаланатыны дәлелденді. Сонымен қатар, кез келген шексіз L-құрылым M псевдоақырлы болып табылады.

2019 жылы Ухань қаласында анықталған белгісіз вирус әлемнің тағдырын бірден өзгертіп, экономикалық шығынға, жалпы халық санының азаюына және т.б. тудырды. Коронавируспен ластанған бөлшектердің адам жасушасына енуі цитокиндер мен антиденелердің шамадан тыс өндірісін тудырады. Бұл процесс өлімге дейін апарады. Демек, SARS-CoV-2-нің патогенділігіне, ауырлығына және тосындығына байланысты тиімді қауіпсіздік шараларын қолданылуы қажет. Қауіпсіз әлеуметтік қашықтық пен бетперде киюмен қатар, ауаны тазарту, желдету жүйесі және ашық терезелердің болуы жабық кеңістіктерде коронавирустың таралуын едәуір тоқтауы мүмкін. Бұл мақала кіріс және шығыс шекаралары бар үш өлшемді жабық кеңістікте адамның тыныс алу жүйесіндегі рефлекстері кезінде коронавирус бөлшектерінің таралуын модельдеуге бағытталған. Есепті шешу үшін импульс және үздіксіздік теңдеулері, k-ε турбуленттік моделі және Лагранж дисперсиялық моделі қолданылды. SIMPLE әдісі – процессті сипаттайтын барлық теңдеулерді шешудің негізгі әдісі. Бұл жұмыстың негізгі мақсаты вирустардың таралуын шектеу үшін ауаны кондиционерлеудің және ашық терезелердің тиімділігін көрсету және есептеу аймағындағы бөлшектердің қозғалысын зерттеу болып табылады.

Қазіргі уақытта тензордың ыдырауы желідегі түйіндер арасында жаңа қосылыстардың пайда болу ықтималдығын бағалауға бағытталған байланыстарды болжау саласында қызығушылықты арттыруда. Бұл зерттеу күрделі желілердегі байланыстарды болжауды жақсарту үшін Канондық Полиадикалық тензор ыдырауының қолданысын көрсетеді. Сонымен қатар желінің құрылымдық сипаттамаларын ғана емес, оның уақытша эволюциясын да ескеретін тиімді тензорлық ыдырау алгоритмдері ұсынылған. Тензордың ыдырау процесі кезінде бастапқы тензор деректердің әртүрлі режимдерін білдіретін факторлық матрицалар деп те аталатын екі өлшемді тензорларға ыдырайды. Бұл фактор матрицалары желінің құрылымы мен динамикасы туралы түсініктерді қамтамасыз ете отырып, желі ішіндегі негізгі заңдылықтарды немесе қатынастарды көрсетеді. Модельді бағалау үшін біз WSDM-ден алынған мәліметтер жиынтығын қарастырдық. Алдын ала өңдеуден кейін деректер көп деңгейлі тензор ретінде ұсынылды, әр режим пайдаланушылар, элементтер және уақыт сияқты әртүрлі аспектілерді білдіреді. Біздің басты мақсатымыз-белгілі бір уақыт аралығында пайдаланушылар мен элементтер арасындағы байланыстарға қатысты нақты болжамдар жасау. Эксперименттік нәтижелер біздің тәсіліміздің AUC арқылы өлшенетін уақыт бойынша өзгеретін желілерді болжау дәлдігін айтарлықтай жақсартатынын көрсетеді.

Бұл зерттеуде біз Lasso, LightGBM және CatBoost машиналық оқыту моделдерін пайдалана отырып, Германиядағы жел электр станцияларында электр энергиясын өндіруді егжей-тегжейлі талдау мен болжауды ұсындық. Деректерді өңдеу үшін модельдердің сапасын жақсарту мақсатында пайдаланылған ендік және уақыттық ақпарат арқылы егжей-тегжейлі деректерді алуға мүмкіндік беретін Feature Engineering әдісі қолданып, жаңа дерекпен толтырылды. Жетілдірілген деректерді талдау (Extensive data Analysis, EDA) арқылы біз дәл болжамдардың сапасын нақтырақ энергетикалық жүйелердің тұрақтылығын, әсіресе жаңартылатын энергия көздеріне тәуелділіктің артуы жағдайында айтарлықтай жақсарта алатындығына сүйене отырып, энергия өндірудің уақыт сериясынан кешігу және жылжымалы белгілерді анықтадық және моделдердің сапа көрсеткішін жақсарттық. Әрбір моделдің өнімділігі орташа абсолютті қате (MAE), орташа квадраттық қате (MSE) және түбір асты орташа квадраттық қате (RMSE) статистикалық көрсеткіштері негізінде бағаланады. Осы модельдердің ішінде CatBoost барлық көрсеткіштер бойынша ең жоғары дәлдікті көрсетеді. Қорытындыда осы модельдерді оңтайландыруға және оларды басқа аймақтарға бейімдеуге бағытталған әрі қарайғы зерттеулердің мүмкіндіктері көрсетіледі, энергетикалық сала контекстінде осы зерттеудің кешенді және ұзақ мерзімді әлеуеті атап өтіледі.

Сәйкестендіру жүйелері қазіргі қоғамда өте маңызды рөл атқарады. Күрделі қауіпсіздік талаптары сарапшыларды пайдаланушының жеке басын анықтау үшін биометрияны пайдалану жолдарын зерттеуге итермеледі. Бұл мақалада биометрия түсінігі, биометриялық деректер және оның түрлері қарастырылады. Мақаланың мақсаты – сәйкестендіру процесін зерттеу, оның жетілдірілген нұсқасын шығару және инновацияларды енгізу. Осылайша, зерттеу әдісі ретінде келесі нүктелер қызмет етті:
- Инициализация.
- Фитнес функциялары.
- Анық емес кластерлеу тәсілі.
Нәтижелер биометриялық жүйелер мен биометриялық датчиктердің ілгерілеуі жеке куәлікті жақсартуға ықпал ететінін және басқалардың жеке басын теріс пайдалануына жол бермейтінін көрсетті, өйткені биометриялық технологиялар жүйенің қауіпсіздігі мен дәлдігін жақсарту үшін үлкен әлеуетке ие. Биометриялық жүйелер пайдаланушылардың қауіпсіздігін арттырады, сонымен қатар жеке тұлғаны анықтауда әлдеқайда дәлдікті қамтамасыз етеді. Осылайша, ұсынылған тәсілдің дәлдігі төрт заманауи тәсілмен салыстырылады. Салыстыру көрсеткендей, ұсынылған тәсіл шамамен 99,89% жоғары дәлдікті және 0,18%-ға тең төмен қателік деңгейін қамтамасыз етеді. Көптеген субъектілерде саусақ іздері мен көз ирисін анықтау биометриясы үшін алынған тиісті бағалау бұл интеграцияның нақты әлеуеті бар екенін көрсетеді.

Қазақстандағы ақпараттық қауіпсіздік саласы жыл сайын өнеркәсіптердің көбеюіне әсер етеді және енуді тестілеу де танымал болуда, өйткені ол компанияның қауіпсіздігі мен тәуекелдерін бағалаудың негізгі әдістерінің бірі болып табылады.
Бұл мақала ену тестілеу процесін толық бақылауды қамтамасыз ету үшін веб-қосымшаны зерттеуге және әзірлеуге арналған: тапсырмалар мен жобалардың орындалуын бақылау, барлық процестер туралы есеп беру, қызметкерлер арасында тапсырмаларды бөлу. Басқару жүйесі осалдықтарды жою бойынша ұсыныстарды автоматты түрде таңдайды және енуді тексеру туралы есептерді жасайды. Жіктеу алгоритмі ретінде шешім ағашы қолданылады. Қолдану деңгейлері бойынша пайдаланушыларды саралау, құрылымдық деректерді сақтау, сынақ нәтижелерін автоматты түрде жазу, есептерді құру және осалдықтарды жою бойынша ұсыныстарды таңдау ұқсас жүйелермен салыстырғанда веб-қосымшаны мінсіз және ыңғайлы етеді.
Бұл зерттеудің маңыздылығы еніп кетуді тестілеуді енгізуді жеңілдетуде және Қазақстанда осы қызметті дамытуда, бұл барлық сала кәсіпорындарында ақпараттық қауіпсіздік деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.