NASA кіші аспан денелерінің дерекқорын Jet Propulsion Laboratory ұсынады және ол астероидтар мен кометалар туралы жиналған ақпаратты, оларды бақылау және анықтау үшін қол жетімді параметрлерді, соның ішінде физикалық параметрлерді, сондай-ақ олардың жіктелуі, бақылау саны мен ұзақтығы туралы деректерді қамтиды. Бұл аспан денелерінің басым көпшілігінің қасиеттері толық сипатталмаған, бұл олардың мінез-құлқын және ғарыштағы басқа объектілермен, соның ішінде қолдан жасалған заттармен өзара әрекеттесуін болжауды қиындатады. Бұл зерттеу астероидтарды зерттеу мәселелерінің белгілі бір бөлігін NASA дерекқорынан алынған ақпарат пен бастапқы көзден өңделген деректерді пайдалана отырып, машиналық оқыту әдістерінің нәтижелері негізінде астероидтардың диаметрінің болжамын табу арқылы шешуді ұсынады. Бұл жұмыста осындай болжау модельдерін жүзеге асыру үшін ең жиі қолданылатын KNN, linear regression, random forest, decision tree және gradient boosting сияқты алгоритмдер таңдалды. Пайдаланылған машиналық оқыту алгоритмдері диаметрді болжау дәлдігінің, жұмыс жылдамдығының және орташа квадраттық қателік көрсеткіштерінің нәтижелері бойынша бағаланды. Зерттеу астероидтардың берілген көрсеткішін болжаудың ең оңтайлы тәсілін таңдауға көмектеседі, модельдің ең жақсы көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін деректерді алдын ала өңдеу процесін сипаттайды және осы аспан денелерінің қасиеттері арасындағы корреляцияны талдайды.

Бұл зерттеу генеративті жасанды интеллект пен академиялық сапа қиылысына тоқталады. Бұл екі сала да техникалық және тарихи әдебиеттерде кеңінен ұсынылған. Зерттеу салалары әртүрлі болғандықтан, бірінің екіншісіне әсер етуіне мағыналы жауап беру үшін кез келген ізденіс кем дегенде әрқайсысына әсер етуді қамтуы керек. Біз қосымша талқылауларды жеңілдету және жаңа технологияның академиялық сапаға әсері туралы тиісті ойларды ұсыну үшін осы салаларға қысқаша шолуды ұсынамыз. Сондай-ақ мақалада генеративті ЖИ-дің жоғары білімге оң ықпалы талқыланады және болашақ коммуникацияда, ұжымдық жұмыста ЖИ-ді қолданудың болашақ бағыттары көрсетіледі.

Корпустың арақатынасы мен сұйықтықтардың әртүрлі жылуфизикалық қасиеттерінің жылутасымал- дауға әсері алдыңғы тік қабырғасына тұрақты температурада 3х3 өлшемді микросұлбалар массиві орнатылған және қарама-қарсы қабырғамен салқындатылатын тікбұрышты корпуста зерттелді. Корпус ішіндегі жылудың берілуін зерттеу үшін қоршаудың төрт арақатынасы (A=1,0, 5,0, 7,5, 20,0) мен бес түрлі ортаға (ауа, су, FC-40, FC-72, FC-88) модельдеу жүргізілді. Сандық нәтижелерге сәйкес ең жоғары жылдамдықтар ауада, ал төмен жылдамдықтар суда және үш диэлектрлік сұйықтықтарда FC-40, FC-72, FC-88 байқалады. W жылдамдық компонентінің максималды жылдамдығы ауада Z=5.5 биіктігінде анықталды. Корпустың арақатынасы азайған сайын сұйықтық ағынының жылдамдығы артатыны байқалады. Корпустың Nu максималды саны корпус FC-72 және FC-88 диэлектрлік сұйықтықтармен толтырылған кезде, ал минимум ауада болған кезде анықталды. Таңдалған сандық әдістердің, компьютерлік бағдарламаның дұрыс орындалғанына көз жеткізу үшін тест тапсырмасы орындалды. Нәтижелер арасында жақсы сәйкестік анықталды.

Бұл мақалада Миттаг-Леффлер функцияларымен Ван дер Корпут леммаларының аналогтары қарастырылады. Шын мәнінде, бұл бағалау ең алғаш рет голланд математигі Йоханнес Хольтерус ван дер Корпутпен алынды және оның құрметіне Ван дер Корпут леммасы деп аталды. Ван дер Корпут леммаларының түрлі жалпыламалары бірнеше жыл бойы зерттеліп келеді. Жалпы мақсатымыз бен жұмыс барысын сипаттайтын болсақ: біз Ван дер Корпут леммасындағы экспоненциалды функцияны Миттаг-Леффлер типті функциямен ауыстырамыз, яғни уақыттан тәуелсіз дифференциалдық теңдеулерді талдау кезінде пайда болатын тербелмелі интегралдарды зерттейміз. Арнайы осы мақсат үшін бұл мақалада диапазоны 0 < α < 2 болатын

𝐼𝐼𝐼𝐼𝛼𝛼𝛼𝛼,𝛽𝛽𝛽𝛽(𝜆𝜆𝜆𝜆) = � 𝐸𝐸𝐸𝐸𝛼𝛼𝛼𝛼,𝛽𝛽𝛽𝛽�𝜁𝜁𝜁𝜁𝜆𝜆𝜆𝜆𝜁𝜁𝜁𝜁(𝑥𝑥𝑥𝑥)�𝜓𝜓𝜓𝜓(𝑥𝑥𝑥𝑥)𝑑𝑑𝑑𝑑𝑥𝑥𝑥𝑥,

𝑅𝑅𝑅𝑅

интегралдың β = α жағдайына назар аударылады. Бұл 𝐸𝐸𝐸𝐸𝛼𝛼𝛼𝛼,𝛽𝛽𝛽𝛽�𝑖𝑖𝑖𝑖𝛼𝛼𝛼𝛼𝜆𝜆𝜆𝜆𝜁𝜁𝜁𝜁(𝑥𝑥𝑥𝑥)� функциялары қатысқан тербелмелі интегралдар

жұмысында зерттеліп алынған бағалаулардың әртүрлілігін кеңейтеді. Бұл мақалада бізді λ шамасы үлкен болған жайғдайдағы 𝐼𝐼𝐼𝐼𝛼𝛼𝛼𝛼,𝛽𝛽𝛽𝛽(𝜆𝜆𝜆𝜆) тербелмелі интегралдың өзгеру әрекеті қызықтырады. Біз қарастырған тербелмелі интегралдың кему жылдамдықтары β және α параметрлерінің диапазондарына байланысты екенін түсінеміз. Ван дер Корпут леммаларын одан әрі тереңнен зерттеу математикада және одан өзге салаларда жаңа түсініктер мен қолданбалардың ашылуына мүмкіндік береді.

Нақты сандардың реттелген өрісін байыту үшін Л. ван ден Дриес енгізген және А. Пиллай мен Ч. Стайнхорнның ерікті сызықтық реттерге жалпыланған o-минималдылық тұжырымдамасы пайда болғаннан кейін сызықтық реттелген құрылымдар модельдер теориясы мамандарының қызығушылықтар шеңберінде берік орнықты. Әртүрлі авторлардың еңбектерінде әлсіз o-минималдық, квази-о-минималдық, әлсіз квази- о-минималдық, дп-минималдық және реттелген тұрақтылық сияқты o-минималдық ұғымының көптеген жалпылаулары пайда болды. Б.С. Байжанов пен В.В. Вербовский реттелген тұрақтылық сызықтық реттелген құрылымдар үшін жоғарыда аталған барлық ұғымдарды жалпылайтынын және реттелген тұрақтылық тәуелсіздік қасиетінің жоқтығынан туындайтынын дәлелдеді. Олар сондай-ақ кез келген сызықтық реттің реттелген супертұрақты теориясы бар екенін дәлелдеді. В.В. Вербовский реттелген тұрақты ретті топтарды зерттеді, атап айтқанда, олардың коммутативті екенін дәлелдеді. Бұл жұмыста біз бір орынды функциямен сызықтық тәртіп теориясы қаншалықты күрделі болуы мүмкін деген сұрақты зерттеуді бастаймыз. Сызықтық реттелген құрылымды тәуелсіздік қасиеті бар бір орынды функциямен байыту мысалын құрастырамыз.

Акустикалық қасиеттерді тіркеу және жабық орынжайларды аурализациялау маңызды бола түсуде. Қазіргі кезде опера театрлары, шіркеулер және концерт залдары сияқты тарихи ғимараттарды жобалау немесе қайта құру кезінде бастапқы акустикалық қасиеттерді сақтау үшін дыбыстың таралуын модельдеу маңызды. Біздің мақалада біз дыбыс толқынының ішкі үш өлшемді стационарлық емес аймақта таралу процесін, нақтырақ айтқанда концерт залындағы акустиканы модельдеуді қарастырамыз. Ол үшін берілген кіріс параметрлері бойынша бастапқы және шекаралық шарттарды пайдалана отырып, белгілі бір уақыт аралығында берілген аймақтағы дыбыстық қысымның таралу функциясы анықталды. Есептеулер барысында біз ақырлы элементтер әдісін жүзеге асыру үшін есептеу платформасын, сондай-ақ айқын схема мысалында ақырлы айырымдылық әдісін қолданамыз. Сандық нәтижелерге сүйене отырып, біз жабық кеңістікті аурализациялау әдістерінің тиімділігі туралы қорытынды жасаймыз, сонымен қатар әдістерді оңтайландыру мен қолдану аспектілерін сипаттаймыз.

Параболоцилиндрлік күн концентраторы және горизонтальды жел генераторы секілді әртүрлі түрлерін біріктіретін құрамалы жаңғыртылатын энергия жүйелерін пайдалану арқылы қуаттылықты арттыру, жүйенің тұрақтылығын жақсарту және сенімділікті арттыру тұрғысынан көптеген артықшылықтарды қамтамасыз ете алады. Күн мен жел ресурстарының бірін-бірі толықтыратын сипатын пайдалана отырып, мұндай құрамалы жүйелері арқылы тұрақты және сенімді қуат көзін қамтамасыз ете алатынымыз анықталады, бұл дегеніміз тұрақты энергетикалық болашаққа ықпал етеді. Әлем энергия өндірісінде неғұрлым тұрақты және жасыл энергия көзқарасына көшкен сайын, құрамалы күн-жел қондырғылары дербес тұтынушылардың энергетикалық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін инновациялық шешімге айналды. Құрамалы күн-жел қондырғылары дәстүрлі энергия көздеріне қолжетімділік шектеулі немесе сенімсіз болуы мүмкін автономды немесе шалғай аудандар үшін өте қолайлы. Автономды энергетикалық жүйелерді электр энергиясымен қамтамасыз ету үшін олардың бірегей ерекшеліктерін, артықшылықтарын және әлеуетті қолданбаларын зерттей отырып, дербес тұтынушылар үшін арнайы әзірленген құрамалы күн-жел қондырғыларының тұжырымдамасы қарастырылды.

 Газ датчиктері – өнеркәсіптік және экологиялық бақылаудың әртүрлі қосымшаларындағы маңызды құрылғылар. Толуол мен хлороформ – әртүрлі жану процестерінде пайда болатын және ауаның ластануымен, тыныс алу органдарының ауруларымен байланысты зиянды бейполярлы газдар. Кеуекті кремний (КК) аммиак пен этанол газын анықтауға арналған материал ретінде перспективалы нәтижелерді көрсетті. Дегенмен, бейполярлық газды сезіну қолданбалары үшін олардың беттік қасиеттерін оңтайландыру арқылы оны одан әрі жақсарту мүмкіндігі бар. Химиялық өңдеу материалдардың, соның ішінде жартылай өткізгіштердің беткі сипаттамаларын әртүрлі қолданбалар үшін өзгертуде кеңінен қолданылды. Біз химиялық өңдеу арқылы КК бетіне никель (Ni) қабатын қойдық. Ni-тұндырылған КК үлгісінің бейполярлы толуол мен хлороформ буларының 0,1 ppm концентрациясына сезімталдығы КК-мен салыстырғанда тиісінше <1%-дан 39%-ға және 32,6%-ға дейін жоғарылағаны анықталды. Бұл зерттеу қоршаған орта мен өнеркәсіптік қолданбалар үшін алдыңғы қатарлы зондтау технологияларын дамытуға айтарлықтай әсер етуі мүмкін газ датчиктерінің өнімділігін арттыру үшін бетті модификациялау әдістері туралы құнды түсініктерді береді.

Ғылыми мақалада арнаның бірқалыпты қозғалысын және арнаның кедір-бұдырлық коэффициентін (кедір-бұдырлық коэффициенті) анықтау мәселелері қарастырылады. П.Н. Белоконь, Г.К. Лотер, Н.Н. Павловский сияқты атақты ғалымдардың периметрі бойынша каналдардың екі-үш бөлігінен тұратын кедір-бұдырлық коэффициентін анықтау әдістеріне, периметрі бойынша арналардың кедір-бұдырлық коэффициенттерінің айырмашылығын есептеудің қолданыстағы әдістеріне талдау жасалды. Гидротехника саласында жер асты каналының периметрі бойынша су ағынының гидравликалық есептеулері үшін ұсынылатын бірқатар есептеу әдістері бар. Бірқатар зерттеушілер арнаның кедір-бұдырлығы мұз қабатының астындағы ағынның қозғалысымен әртүрлі арналардағы ағынның қозғалысына ұқсайды деп мәлімдейді. Бірақ канал арнасының кедір-бұдырлығы әртүрлі ашық арналарда және мұз қабаты астындағы су қозғалысының өзіне тән (спецификалық) ерекшеліктеріне ие екенін ескеру қажет. Көптеген авторлардың ұсынған периметрі бойынша әр түрлі кедір-бұдырлы арналарды есептеу формулаларын мұз қабатының астындағы гидравликалық ағынды есептеулерде тікелей қолдану мүмкін емес, тіпті керісінше мұз қабатының астындағы су ағынының қозғалыс теңдеулерінің периметрі әр түрлі кедір- бұдырлы арналарды есептеуде де қолданылмайды. Сол себепті табан периметрі бойынша су арналарының кедір- бұдырлық коэффииценттерін анықтау әдістерін дұрыс таңдау, оның ұзақ мерзімді жұмыс істеуінің кепілі болады.

Бұл ғылыми жоба негізінен литологиялық гетерогенділік пен өнімді горизонттардың бөлінуін ескере отырып, пайдалану объектілерінің құрылымын неғұрлым дұрыс түсінуге ықпал ететін әртүрлі генерациялармен олардың фацияларының байланысын зерттеуге бағытталған. Сонымен қатар, мұнайға қаныққан денелердің қалыптасу ерекшеліктері мен заңдылықтары туралы білімнің практикалық мәнін, және де кен орнын одан әрі игеруге, мұнай беру коэффициенттерін арттыру мақсатында орындалып отыр. Бұл мақалада біз орташа және ірі түйіршікті құмтастардан тұратын қабат интервалдарын, ұңғыны геофизикалық зерттеу деректерімен салыстырамыз және 3D сейсмикалық деректерге негізделген сейсмикалық атрибуттық талдауға сәйкес олардың кеңістікте таралуын бөлшектік түрде қарастыратын боламыз. Әрі қарай, литофациялардың петрофизикалық қасиеттерін дәлірек анықтау үшін ядродағы спектрометриялық гамма-каротаждың нәтижелері бойынша керн мен ұңғыма каротажы жоспар бойынша байланыстырылды. Соңғы қорытынды бөлімде практикалық және зертханалық жұмыстардың қысқаша әрі нақты сынақ нәтижелері жинақталып, соңғы талдау жұмыстары жүргізілді.

Қазіргі уақытта СО2 кері айдау мұнай бергіштікті жоғарылату (EOR) үшін қолданылатын танымал әдіс болып табылады. Мұнай бергіштікті арттыру үшін кері айдау газы ретінде СО2- ні пайдалану туралы алғашқы тұжырымдар 1916 ж. басталады, бірақ 1950 жылға дейін оның экономикалық тұрақтылығы анықталған жоқ. Бастапқыда пропан, сұйытылған мұнай газы және табиғи газ сияқты балама газдар пайдаланылды, бірақ СО2 үнемді және тиімді нұсқа ретінде пайда болды. Бірінші CO2 кері айдау жобасы 1964 ж. басталып, 1972 ж. ауқымды жобаға айналды. Нәтижесінде АҚШ, Канада, Венгрия, Түркия, Тринидад және Бразилия сияқты әртүрлі аймақтарда CO2 кері айдау сәтті жүзеге асырылды. Басқа елдер шектеулі инфрақұрылым мен көздер сияқты қиындықтармен кездессе, Америка Құрама Штаттары 67 белсенді CO2 кері айдау жобасымен ерекшеленді. Бүгінгі күні CO2 кері айдаумен байланысты 100-ден астам мұнай бергіштікті арттыру жобалары тіркелді. Бұл мақалада мұнай бергіштіктің тиімділігін арттыру үшін СО2 кері айдауды қолданудың халықаралық тәжірибелері мен әдістемелеріне толық шолу жасалады. Сонымен қатар, осы әлеуетті жобаларды және технологияны Қазақстан контекстінде қолдануға ерекше назар аударылады.

 Бұл мақалада өндірістік логистикаға жобалық менеджмент стандарттарын енгізу тәжірибесі қарастырылады. Зерттеу 2020–2022 жж. «Мехэлектромонтаж» ЖШС материалдары негізінде қызметтің негізгі көрсеткіштерін талдау және сұхбат деректерін өңдеу арқылы жүргізілді. Әдебиеттерге шолу кезінде ашық ақпараттық ресурстарда орналастырылған отандық және шетелдік ғалымдардың ғылыми еңбектері пайдаланылды. Зерттеу барысында компанияның жағдайын бағалауға мүмкіндік беретін салыстырмалы және статистикалық талдау қолданылды. PMBOK, ISO, P2M, SSPM және т.б. жобалық менеджмент саласындағы стандарттар қарастырылды. Сұхбат әдісі арқылы зерттелетін объектінің жобалық кемелдену деңгейіне баға беріледі. Жүргізілген талдау компанияның өндірістік процесінде логистиканы оңтайландыру мақсатында жобалық менеджмент стандарттарын енгізу бойынша ұсыныстар қалыптастыруға мүмкіндік берді.

Жобаларды басқару қазіргі бизнес пен қоғамның маңызды аспектілерінің бірі болып табылады. Жобаларды сәтті аяқтау ұйымдардың өсуі мен дамуын, сондай-ақ қоғам мен елдің әлеуметтік әл-ауқатын қамтамасыз ете алады. Кәсіпорындар динамикалық ортада жұмыс істеуді жалғастырған сайын, икемді және жауапты жобаларды басқару тәсілінің қажеттілігі барған сайын маңызды бола бастады. Бұл ынтымақтастыққа, үздіксіз жетілдіруге және тұтынушылардың қанағаттанушылығына баса назар аударатын Agile әдістемесінің танымалдығының артуына әкелді. Agile көптеген жобаларда табысты болғанымен, оның өзіндік қиындықтары мен тәуекелдері де бар. Сондықтан, Agile пайдаланумен байланысты табыс пен тәуекел факторларын түсіну жоба менеджерлері үшін Agile жобаларын тиімді жоспарлау және басқару үшін өте маңызды. Мақсат Agile-ні енгізу PM-де төңкеріс жасау үшін маңызды ма, әлде сандық түрде ұсынылған дәлелдерді ұсыну арқылы Agile плацебо әсері бар ма екенін түсіну. Зерттеудің мақсаты сонымен қатар Agile әдістемесі әсер ететін тәуекел мен сәттілік факторларын анықтау болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін басқа елдерді теориялық зерттеу мен практикалық бөлімде қарастырылды. Теориялық бөлімде жоба түсінігі, тәуекел факторлары және жобалардағы табыстар қарастырылады. Эмпирикалық бөлімде бастапқы ақпаратты жинау үшін PM сарапшылары арасында сауалнама жүргізілді. Сауалнама нәтижелерін талдау үшін келесі әдістер қолданылды: Кронбах Альфа және Манна Уитни. Зерттеу нәтижесінде Agile оң әсер ететін жобаларда тәуекел және сәттілік факторлары анықталды, атап айтқанда, ол сәттілік факторларының ықтималдығы мен әсерін арттырады және тәуекел факторларының ықтималдығы мен әсерін азайтады. Бұл ұсыныстар болашақ зерттеулерге арналған. Зерттеу нәтижелері Agile әдіснамасын енгізу туралы шешім қабылдау және Agile әдістемесін енгізудің практикалық тәжірибесін одан әрі жетілдіру үшін пайдаланылуы мүмкін.