МОЛИБДЕН МЕН ГУМИНДІ ЗАТТАРДЫҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ НЕГІЗІНДЕ ЭЛЕКТРОДТЫ МАТЕРИАЛДАРДЫ АЛУ

Бұл жұмыста еліміздің Екібастұз елді мекенінің қоңыр көмір кен қалдықтарынан өндірілген гумин қышқылы мен молибат ионы арасындағы әрекеттесу үдерісін зерттеу болып табылды.

Кен орнынан алынған гуматтан гумин қышқылы синтездеп алынып, алынған гумин қышқылын молибдат ионының ерітіндісіне салынып, бір тәуліктен кейін қайта кептіріп, гумин қышқылы – молибат жүйесі алынды.

Ион алмасу немесе кешенді қосылыс түзу гумин қышқылы-молибдат жүйесінде орын алуы ИҚ спектр жолақтарында жаңа жолақтардың пайда болуы және абсорбциялық жолақтардың өзгеруі ОН, С-Н және қос байланысы бар аймақтардың созылуы немесе деформациялануы болатындығын көрсетті. Бұл гумин қышқылының (ГҚ) мен молибдат иондарының әрекеттесуі иондық немесе электрон-донорлы комплекстену механизмі арқылы жүретіндігін анықтауға мүмкіндік берді.

Стационарлы шыны көміртек электроды пайдаланылды, оның беттігі әртүрлі қосылыстарымен түрлендіріліп, олардың электрохимиялық қасиеттері зерттелінді.

Гумин қышқылы – молибдат жүйесінің электрохимиялық зерттеу нәтижелері циклді вольтамперометриялық (ЦВА) талдау әдісі арқылы жүргізілді. Зерттеу нәтижелері гумин қышқылы мен молибдат иондарының арасында әрекеттесу болатындығын байқадық. Электрохимиялық зерттеулерде рН әсері де қарастырылды. Әрі электрод бетінде иммобилизацияланған молибден немесе молибденнің оксидті қосылыстарының электрохимиялық белсенділігі, ол түрлендірілген электрод арқылы электро-каталитикалық реакцияларды жүзеге асыруда қолдануға мүмкіндік береді.

1. Орлов Д.С. Гумусовые кислоты почв и общaя теория гумификaции. – М.: Изд-во МГУ, 1990. – 325 с.

2. Ваксман С.А. Гумус: происхождение, химический состав и его значение в природе. – М.; Л., 1937. – 470 с.

3. Попов А.И., Бурак А.Ю. Коллоидно-химические свойства гуминовых веществ// Сб. науч. трудов С.-Петерб. гос. аграрн. ун-та. – СПб, 1998. – 243 с.

4. Cook R.L., Langford C.H. A Biogeopolymeric View of Humic Substances with Application to Paramagnetic Metal Effects on 13C NMR// Understanding Humic Substances. Advanced Methods, Properties and Applications/ Eds E. A. Ghabbour, G. Davies. Cambridge, 1999, – Р. 580-587.

5. Чарыков А.К., Осипов Н.Н. Карбоновые кислоты и карбоксилатные комплексы в химическом анализе – Л.: Химия, 1991. – 240 с.

6. Zherebtsov S.I., Malyshenko N.V., Bryukhovetskaya L.V. , Lyrschikov S.Yu. IZR. Sorption of Copper Cations from Aqueous Solutions by Brown Coal and Humic Acids. Solid Fuel Chem. 2015; -P. 30-39 (Russian).

7. Redman AD, Macalady DL, Ahmann D. Natural organic matter affects Arsenic speciation and sorption onto hematite. Environ. Sci. Technol. 2002; -P. 2889-2896.

8. Buschmann J, Sigg L. Antimony(III) binding to humic substances: Influence of pH and type of humic acid. Environ. Sci. Technol. 2004;38:4535-4541.

9. Lin HT, Wang MC, Li GC. Complexation of arsenate with humic substance in water extract of compost. Chemosphere. 2004;56:1105-1112.

10. Bauer M, Blodau C. Mobilization of arsenic by dissolved organic matter from iron oxides, soils and sediments. Sci. Total Environ. 2006;354:179-190.

11. Ritter K, Aiken GR, Ranville JF, et al. Evidence for the aquatic binding of arsenate by natural organic matter-suspended Fe(III). Environ. Sci. Technol. 2006;40:5380-5387.

12. Kar S, Maity JP, Jean JS, et al. Role of organic matter and humic substances in the binding and mobility of arsenic in a Gangetic aquifer. J. Environ. Sci. Heal. Part A Toxic/Hazardous Subst. Environ. Eng. 2011;46:1231-1238.

13. Warwick P, Inam E, Evans N. Arsenic’s interaction with humic acid. Environ. Chem. 2005;2:119-124.