Маңғышлақ кен орындарының мысалында өнеркәсіптік барлауға байланысты екі фазалы көмірсутек кен орындарының жіктелуі

Екі фазалы кен орындарын барлау ерекшеліктеріне әсер ететін олардың түбегейлі айырмашылықтарын ескере отырып, газ қақпақтары бар мұнайдан мұнай жиектері бар газға дейінгі түрлерге нақты жіктеуге қолданыстағы жіктемелердің ешқайсысы мүмкіндік бермейді. Осылайша іздеу және барлау жұмыстары нәтижесінде мұнай мен газ анықталған барлық кен орындарын мұнай-газ немесе газ-мұнай деп атаған дұрыс. Бұл жағдайда осы терминдердің мағынасы бірдей деп танылғаны жөн. Осы мәселе 40 жыл бұрын мақалаларда кеңінен талқыланған болатын: кейбір пікір бойынша, егер шөгінді газ-мұнай деп аталса, онда мұнай басым болады, ал басқа көзқараста мұнай басым болатын шөгінділердің атауында мұнай-газ деп ол алда тұруы керек делінді. Бұл мақалада екі фазалы көмірсутек кен орындарының бізге белгілі классификацияларының не себепті қарама-қарсы болғандығы талқыланады. Тасболат және Жетібай кен орындарында барлау жұмыстарын тиімді жүргізу үшін ұсынылған классификациялардың пайдалану нұсқалары қаралды. Зерттеу нәтижелері бойынша барлау ұңғымаларының орналасқан жері мен санын, сондай-ақ оларға жүктелген міндеттерді таңдау тұрғысынан өнеркәсіптік барлау сатысында ең қолайлы жіктеу ұсынылды.

1. Мустафинов А.Н. Классификация залежей углеводородов по фазовому состоянию и соотношению объемов газообразной и жидкой фаз в пласте // Геология нефти и газа. – 1962. – № 12. – С. 47–50.

2. Еременко Н.А. Геология нефти и газа – М.: Недра, 1968. – С. 184–197.

3. Самарцев В.Н. К вопросу классификации залежей, содержащих нефть и свободный газ. / Тр. ВНИИ, вып. 33. – М.: Недра, 1968. – С. 10–14.

4. Савченко В.П., Зыкин М.Я. О методике разведки газовых залежей с нефтяной оторочкой // Геология нефти и газа. – 1966. – № 12. – С. 7–10.

5. Брусиловский А.И. Фазовые превращения при разработке месторождений нефти и газа. – М.: Грааль, 2002. – 575 с.

6. Pedersen K.S. Phase Behavior of Petroleum Reservoir Fluids / Pedersen K.S., P.L. Christensen. – N.Y.: CRC Press, 2007. – 407 p.

7. Whitson C.H. Phase behavior/ C.H. Whitson, M.R. Brule. – Monograph volume, Texas: SPE Henry L. Doherty series, 2000. – 235 p.

8. Муллаев Б.Т., Саенко А.Е. Первоистоки Мангышлакской нефти. Жетыбайская группа месторождений. – Актау: Strelbytskyy Multimedia Publishing, 2019. – С. 22–23.

9. Классификация залежей нефти и газа [Электронный ресурс]. URL: https://oborudka.ru/handbook/51.html

10. Коростышевский М.Н. Концепция геолого-промыслового изучения крупных нефтегазовых месторождений в процессе их разведки и разработки (на примере Южного Мангышлака): Дисс… д. г.-м. н. – Актау, 1997. – С. 9–15.