Кадмий негізіндегі гальваникалық қаптамаларды енгізу ерекшеліктері

Қазіргі заманғы технологиялық даму деңгейіне қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасының экономикалық, ғылыми-техникалық қарқынды дамуы техника-экономикалық жағынан тиімді әдістерді қолданып, металл бұйымдары мен құрылғыларын кеңінен өндіруді қажет етеді. Сол мақсатта тотығуға төзімді, әрі тиімді металл бұйымдары мен бөлшектерін өндірудің негізгі жолдарының бірі – кадмийлеу болып табылады. Кадмий қаптамасы икемді, жаншып қаптауға, штамптауға, бүгілуге жеңіл ұшырап, жаңадан түзілген қаптамалары мырышқа қарағанда қышқылсыз флюстарда жақсы дәнекерленеді. 2Х18Н10Т маркалы болаттан жасалған тотықпайтын таспаны кадмийлеудің технологиясына зерттеу жүргізілді. Кадмий электролиттерінің түрлері мен құрамына салыстырмалы талдау жасалды. Алынатын қаптаманың сапасына әсер ететін факторлар зерттеліп, бұйымдардың электролизден кейінгі байқалатын негізгі көрсеткіштеріне есептеу жүргізілді. Қаптаманың сапасы электролиттің құрамына, оның температурасына және ток тығыздығына байланысты өзгеріске ұшырайтыны анықталды. Беттік-белсенді заттарды пайдалану барысында потенциал арту мүмкіндігіне ие болып, берік қаптама қабатын алуға септігін тигізді. Соның ішінде декстрин, желатин, столяр желімі сияқты беттік-белсенді заттармен жұмыс жасалды. Беттік-белсенді зат қолданылмаған жағдайда кадмиймен қапталған таспаның жылтырлығының болмайтыны көрінді. Ток шамадан тыс берілген кезде таспа майда түйіршіктермен қапталып, қарайып кететіндігі анықталды. Таспаны кадмийлеу барысында уақыттың мәні артқан сайын таспа бетіне шөгілген кадмий қабаты арта түскені байқалды.

1. https://www.corrosionpedia.com/

2. Paul Scott. What is involved in cadmium plating // Аbout mechanics. September 03, 2022. https://www.aboutmechanics.com/

3. Cadmium electroplating. http://www.chemprocessing.com/page.asp?pageid=54&.

4. M. Nathaniel Mead. Cadmium confusion: Do сonsumers need protection // Environ health perspect. – 2010 Dec. – 118(12). – pp. 528 – 534.

5. Camel Leroy. Method and composition for cadmium plating. Patented Jan. 10, 1939. 2,143,760.

6. Frank Altmayer. Is сadmium finished // Plating & Surface Finishing. Advice & counsel. – March 2007. – Р. 22–26.

7. Cadmium plating by hugh morrow. – Volume 93. – Issue 1, Supplement 1, January, 1995. – P. 201–204. https://www.sciencedirect.com/journal/metal-finishing.

8. Чигринова Н.М., Чигринов В.Е., Радченко А.А. и др. Технологии создания декоративно-износостойких материалов / Создание новых и совершенствование действующих технологий и оборудования нанесения гальванических и их замещающих покрытий : Материалы докладов республиканского научно-технического семинара. – Минск: БГТУ, 2011. – С. 130–138.

9. Хранилов Ю.П. Экология и гальванотехника: проблемы и решения. – Киров: ВятГУ, 2010. – 97 с. 10 Joseph Menke. The many sides of cadmium plating // Corrosion. – 2003, San Diego, California. – March 16-20. 2003.

10. Waldfried Plieth. Electrochemistry for Materials Science. – 2008. – P. 195–229.

11. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780444527929500099

12. Семенова И.В., Флорианович Г.М., Хорошилов А.В. Коррозия и защита от коррозии. – М.: Физматлит, 2010. – 416 c.

13. Кудреева Л.К. Гальваникалық қаптамалар алу технологиясы. – Алматы: Қазақ университеті, 2013. – 187 б.

14. Высоцкая Н.А., Кабылбекова Б.Н., Айкозова Л.Д., Бекжигитова К.А. Качество кадмиевых покрытий, полученных из электролитов с серо- и фосфорсодержащими поверхностно-активными веществами // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. – 2020. – № 1. – С. 58–62.

15. Шлугер М.А. Гальванические покрытия в машиностроении. – М.: Машиностроение, 2013. – 240 с.