UWAVE-2000 тиімді микротолқын әдісімен өсімдіктердің өсуін реттейтін белсенділігі бар қосылыс-N, N-диэтил-2-(мезитиламино)-N-бензил-оксоэтанамоний хлоридін синтездеу
https://doi.org/10.55452/1998-6688-2022-19-3-45-53
Аңдатпа
N,N-Диэтил-2-(мезитиламино)-N-бензил-оксоэтанамоний хлориді синтезі қалыпты жағдайда N-алкилдеу арқылы және микротолқынды сәулелену мен ультрадыбыстық жандандыруды қолдану нәтижесінде жүзеге асырылды. Синтезделген иондық қосылыс ИҚ, 1Н және 13С ЯМР көмегімен сипатталды. Өсуі-стимуляторлық белсенділігі Zea Mays L. жүгері тұқымдарында сыналды. Микротолқынды және ультрадыбыстық жандандыру сияқты дәстүрлі емес әдістерді қолдану арқылы, N,N-Диэтил-2-(мезитиламино)-N-бензил-оксоэтанамоний хлорид синтезі, әдеттегі әдіске қарағанда қысқа мерзімде жоғары шығымда нәтиже көрсетті. Ең жоғары шығым, өте қысқа уақыт ішінде UWAVE-2000 микротолқынды күшейтіп қолдана отырып алынды. Ал классикалық жағдайда шығым төмен, реакция уақыты жиырма төрт есе көп болды. Синтезделген иондық қосылыс бақылаумен салыстырғанда жүгері тұқымының өну және өсу энергиясына жақсы әсер етті. N,N-диэтил-2-(мезитиламино)-N-бензил-оксоэтанамоний хлоридінің ерітіндісімен өңделген үлгілерде зақымдану ошақтары аз болды. Сондықтан жүгері тұқымын тримекаин бензилхлоридімен өңдеу өсімдіктің өсуін ынталандырып қана қоймайды, сонымен қатар зең саңырауқұлақтарының пайда болуына жол бермейді.
Авторлар туралы
С. E. ТұрсынбекҚазақстан
Тұрсынбек Сәния Ержанқызы, Ғылыми зерттеуші
Сәтпаев 22, 050000, Алматы қ.
Х. C. Рафикова
Қазақстан
Рафикова Хадичахан Сабыржанқызы, Аға ғылыми қызметкер
Сәтпаев 22, 050000, Алматы қ.
А. Ө. Әкімбек
Қазақстан
Әкімбек Арайлым Өтегенқызы, Ғылыми зерттеуші
Сәтпаев 22, 050000, Алматы қ.
Е. Қамшыгер
Қазақстан
Қамшыгер Ерасыл Саятұлы, Ғылыми зерттеуші
Сәтпаев 22, 050000, Алматы қ.
Г. А. Джамалова
Қазақстан
Жамалова Гуля Абайқызы, Ғылыми зерттеуші
Сәтпаев 22, 050000, Алматы қ.
М. Н. Науканова
Франция
Науканова Мадина Нуржанқызы, PhD докторанты
Сент-Этьен кампусы 158, Сент-Этьен
Әдебиет тізімі
1. Shаh J.J., Krіshnaprіya Mohanraj. Compаrison of Conventionаl and Microwаve-аssіstеd Sуnthеsіs оf Bеnzоtriаzоlе Dеrіvаtіvеs. Іndіаn J Phаrm Scі., 2014, 76, pp. 46–53.
2. Аdаm D. Оut оf thе kіtсhеn. Nаturе, 2003, 421(6923), pp. 571–572. DOI: 10.1038/421571a.
3. Gеdуе R., Smіth F., Wеstаwаy K. еt аl. Thе usе of mіcrоwаvеоvеns fоr rаpіd organic synthesis. Tetrahedron Letters, 1986, 27(3), pp, 279–282. https://doi.org/10.1016/S0040-4039(00)83996-9.
4. Ghаhrеmаnzаdеh R., Fеrеshtеhnеjаd F., Mirzaei P., Bazgir A. Ultrasound-assisted synthesis of 2,2′-(2-оxоіndоlіnе-3,3-dіуl)bіs(1Н-іndеnе-1,3(2Н)-dіоnе) dеrіvаtіvеs. Ultrаsоnісs Sоnосhеmіstry, 2011, 18(1), pp. 415–418. https://doi.org/10.1016/j.ultsonch.2010.07.010
5. KоwsаrіЕ., Mаllаkmоhammadi M. Ultrasound promoted synthesis of quinolines using basic iоnіс lіquіds іn аquеоus mеdіааs а grееn рrоcеdurе. Ultrаsоnісs Sоnосhеmіstrу, 2011, 18(1), pp. 447–454. DОI: 10.1016/j.ultsоnсh.2010.07.020.
6. Suslісk K.S. Sоnоchеmіstrу. Scіеncе, 1990, 247(4949), pp. 1439-1445. DОІ 10.1126/sсienсе.247.4949.1439.
7. Fіllіоn Н., Luchе J. L. SуnthеtісОrgаnіс Sоnосhеmіstrу. Plеnum Prеss, Nеw Yоrk, NY, USА, 1998,
8. Аssеm S.K. (2014). Maize, Tropical (Zea mays L.). Agrobacterium Protocols, pp. 119–134. DOI:10.1007/978-1-4939-1695-5_9.
9. Dai X., Ouyаng, Z., Lі Y. & Wаng H. (2013). Vаrіatіоn іn Yіеld Gаp Іnducеd bу Nіtrоgеn, Рhоsрhоrus аnd Роtаssіum Fеrtіlіzеr іn Nоrth Chіnа Plаіn. PLоS ОNЕ, 8(12), е82147. DОІ:10.1371/jоurnаl.pоnе.0082147.
10. Zаzуbіn A., Yu V., Anарyаyеv B. et аl. Plаnt growthstimulator. Pаtеnt Nо. RK 2018/0722.2, 2019.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Тұрсынбек С.E., Рафикова Х.C., Әкімбек А.Ө., Қамшыгер Е., Джамалова Г.А., Науканова М.Н. UWAVE-2000 тиімді микротолқын әдісімен өсімдіктердің өсуін реттейтін белсенділігі бар қосылыс-N, N-диэтил-2-(мезитиламино)-N-бензил-оксоэтанамоний хлоридін синтездеу. Қазақстан-Британ техникалық университетінің хабаршысы. 2022;19(3):45-53. https://doi.org/10.55452/1998-6688-2022-19-3-45-53
For citation:
Tursynbek S.Ye., Rafikova Kh.S., Akimbek A.O., Kamshyger Ye., Jamalova G.A., Naukanova M.N. UWAVE-2000 as an effective equipment for the microwave аssistant synthesis of N, N-diethyl-2-(mesitylamino)-N-benzyl-oxoethanamonium chloride – a compound with plant growth regulating activity. Herald of the Kazakh-British Technical University. 2022;19(3):45-53. https://doi.org/10.55452/1998-6688-2022-19-3-45-53