САГД ӘДІСІ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАННЫҢ АУЫР МҰНАЙ КЕН ОРЫНДАРЫ ҮШІН ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІГІ

Дәстүрлі мұнай-газ кен орындарының сарқылуына байланысты тұтқырлығы жоғары мұнай өндіру қазіргі кезде маңызды бола бастады. Ауыр мұнай кен орындарын игеру үшін термиялық алу әдістері үлкен қызығушылық тудырады. Термиялық өндіріс әдістерінің мәні мұнай тұтқырлығын төмендету үшін резервуарға жылу тасымалдағыш – бу айдау болып табылады. Мұндай мұнайды өндіру, дайындау және тасымалдау көбінесе күрделене түседі және кейде бұл мұнайдың жоғары тұтқырлығына байланысты оның төмен қозғалғыштығына байланысты мүмкін емес. Ауыр тұтқырлығы жоғары мұнайды игеруге енгізу кезінде ғылыми қызмет аясы кеңеюде. Әлемде жеңіл мұнай 50%-дан аспайды, ауыр тұтқырлығы жоғары мұнайдың, судың және коллектордың сипаттамаларына байланысты 10-нан 30%-ға дейін шығарылады. Ауыр мұнай кен орындарын игеру үшін жылу өндіру әдістері үлкен қызығушылық тудырады. Мұнай кен орындарын игерудің жылу әдістері түбегейлі әр түрлі екі түрге бөлінеді. Бірінші, негізделген внутрипластовых процестер жану жолымен құрылатын бастамашыл жану кокс қалдықтарын кенді аймағында айдау ұңғымаларының кейіннен өткізуге майдан жану арқылы ауаны айдау (құрғақ жану) немесе ауаны және суды (ылғалды жану). Екіншісі жылу тасымалдағыштарды мұнай қабаттарына айдауға (бетінен) негізделген. Өндірудің жылу әдістерінің мәні мұнайдың тұтқырлығын төмендету үшін салқындатқыш – буды өнімді қабатқа айдау болып табылады. Бірқатар термиялық әдістердің ішіндегі ең қызықтысы – су қоймасының бу көмегімен тартылу стимуляциясының технологиясы (SAGD).

1. https://vseonefti.ru/neft/tyazhelaya-neft.html.

2. Хайн Н. Геология разведка, бурение и добыча нефти. – М.: ЗАО «Олимп-Бизнес», 2008. – 752 с.

3. Заурбеков К.С., Логвиненко А. Обзор и анализ научных статей по парогравитационному воздействию на пласты высоковязкой нефти. Труды Международных Сатпаевских чтений «Научное наследие Шахмардана Есенова», Алматы, КазНИТУ им. К.И. Сатпаева, 12–14 апреля 2017 г.

4. Butler R.M., Morkys I.J. A new process (VAPEX) for recovering heavy oils using hot water and hydrocarbon vapour // The Journal of Canadian Petroleum Technology. – 1991. – Vol. 30. – № 1. pp. 97–106.

5. Sadler K.W. An EUB Review of In Situ Oil Sands Bitumen Production // SPE paper 30240- MS presented at SPE International Heavy Oil Symposium, 19–21 June, Calgary, Alberta, Canada. – 1995.

6. Хисамов Р.С., Амерханов М.И., Ханипова Ю.В. Изменение свойств и состава высо- ковязких нефтей при реализации технологии парогравитационного воздействия в процессе разработки Ашальчинского месторождения. – М.: Нефтяное хозяйство, 2016.

7. Технология добычи «тяжелой» нефти. : Материалы Евразийского энергетического форума Conoco Phillips (5 сентября 2008 г.).

8. Пшеницын М., ОАО «Удмуртнефть». Метод парогравитационного дренажа (SAGD). XVIII Международная специализированная выставка газовой промышленности РосГазЭсспо, г. Санк-Петербург , 7–10 октября 2014 г.

9. Оптимизация разработки месторождения тяжелой нефти. – 2006. : www.slb.com/oilfield. Schlumberger.

10. Метод парогравитационного дренажа (SAGD) : https://vseonefti.ru/upstream/sagd.html.