ТЕХНИКАЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ СЕНІМДІЛІГІН, ОНЫҢ ЖӨНДЕУГЕ ЖАРАМДЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ АРҚЫЛЫ БАСҚАРУ ӘДІСІ

Техникалық жүйенің жөндеу жарамдылығымен қатар сенімділігін анықтайтын факторлар айқындалып, талданды. Техникалық жүйенің сенімділігіне жөндеу жарамдылығының әсері зерттелді. Жөндеуге жарамдылықтың төмендеуі бөлімшелер мен учаскелерге келіп түсетін машиналардың ұзаққа жарамсыз элементтерін ауыстыруды, тоқтап қалуды жоюды реттеу үшін жиі тоқтауды талап ететін себептердің бірі болып табылады. Техникалық жүйелердің сенімділігін, оның жөндеуге жарамдылығын жақсарту жолдары арқылы басқару әдістемесі әзірленді.
Жүйелердің жөндеу жарамдылығын бағалаудың қазіргі әдістері талданды және техникалық жүйелердің сенімділігін басқаруда оның жөндеу жарамдылығын графтар теориясын жақсарту жолымен жетілдірілген әдістемесі ұсынылды. Жетілдіру факторы деп аталатын ε көрсеткіші алынып енгізілді.
Техникалық жүйені пайдалану үрдісінде ақауларға байланысты тұтынушы үлкен шығындарға ұшырайды. Бұл ең алдымен ақаулықты жоюға кеткен шығындар және істен шыққан жабдықтың тоқтап қалуынан болатын шығындар. Жалпы жағдайда, жүйенің сенімділігі ұзақтылыққа, тұрақтылыққа және қауіпсіздікке байланысты болады.
Көбіне тозған элементті ауыстыру үшін компоненттер мен бөлшектердің өзара байланысын бұзып, жүйені толығымен бөлшектеу қажет. Демек, технологиядағы күрделі кемшіліктер тұтынушылар пайдаланған кезде жұмыс уақыты мен материалдық ресурстардың үлкен шығынын тудырады. Аталған әдістеме күрделі жөндеу кезінде бөлшектеу жұмыстарының технологиялық реттілігін, бөлшектеу және құрастыру уақытына бекітілген техникалық стандарттарды қолдануды ескереді.
Авторлардың алдыңғы зерттеу нәтижелері көрсеткендей, бөлшектеу кезінде жүйелерді бөлшектеу технологиялық процесі қолжетімділіктің 7 деңгейін, ал бөлшектерге арналған қозғалтқышты – 4 деңгейін қамтиды. Жүйелік элементтердің қолжетімділік деңгейі тұрақтылық көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етеді. Осының негізінде жүйелік элементтердің сенімділік көрсеткіштерін олардың қолжетімділік деңгейімен байланыстыру ұсынылады.

1. Wu-Lin Chen. System reliability analysis of retrial machine repair systems with warm standbys and a single server of working breakdown and recovery policy. System Engineering. 2018;21:59–69. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/sys.21420

2. Nikhil Dev, Samsher, S.S. Kachhwaha, Rajesh Attri. Development of reliability index for combined cycle power plant using graph theoretic approach. Ain Shams Engineering Journal (2014) 5, 193–203. https://ac.els-cdn.com/S2090447913000968/1-s2.0-S2090447913000968-main.pdf?_tid=6aea2ee8-c9c3-4ae2-abd0-d550f637facd&acdnat=1538288547_37cf7ab6141ea3bec9453cfdd186ada2

3. Lei Liu, Xintian Liu, Xiaolan Wang, Yansong Wang, Chuanchang Li. Reliability analysis and evaluation of a brake system based on competing risk. Journal of Engineering Research. Vol. 5 No. (3) September 2017 pp. 150-161http://kuwaitjournals.org/jer/index.php/JER/article/view/1958

4. Chen, T., Zheng, S.L., Luo, H.W., Liu, X.T. & Feng, J.Z. Reliability analysis of multiple causes of failure in presence of independent competing risks. Quality and Reliability Engineering International 32(2) 2016, рр. 363-372. https://dissem.in/p/75697220/reliability-analysis-ofmultiple-causes-of-failure-in-presence-of-independent-competing-risks-reliability-analysis-inpresence-of-independent-competing-risks

5. Kubaev K.E., ButabaevM.Kh. Prediction of the reliability of structural elements of reclamation machines, taking into account their ability to rotate. Bulletin of agricultural science of Kazakhstan, 1975, №11,pp.10-17 c.(in Russ.)

6. Kubaev K.E. Features of the operation of machines in water construction. - Almaty, Kaynar, 1977, 144 p. (in Russ.)

7. Maintainability machines. // Ed. prof. N.P. Volkova.- M.: Mechanical Engineering, 1975.- 368 p. (in Russ.)

8. Reliability of machines and mechanisms [Electronic resource] / V.A. Cherkasov, B.A. Kaitukov, P.D. Kapyrin, V.I. Skel, M.A. Stepanov - M.: MISSU Publishing House - MGSU, 2017-273 p. (in Russ.) http://www.studentlibrary.ru/book/ISBN9785726416519.html

9. Solomkin A. P. Assessment of the machine’s adaptability to maintenance. Works of GOSNITI, t.25, 1971. (in Russ.)

10. GOST 13377-75. Reliability in engineering. Terms and Definitions http://files.stroyinf.ru/Index2/1/4293833/4293833240.htm(in Russ.)

11. Selivanov A.I. Fundamentals of the theory of aging machines. - M .: Mashinostroenie, 1971.-408 c. https://lib-bkm.ru/13158

12. Ivashchenko N.I., Tyutin V.A. Criteria for assessing the maintainability of automobiles. AutomotiveIndustry, 1971, No. 8.– pp. 23-26(inRuss.)