БОЗШАКӨЛ МЫС-ПОРФИРЛІ КЕН ОРНЫНДАҒЫ ГИДРОТЕРМИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІС ЖӘНЕ МИНЕРАЛОГИЯЛЫҚ АУДАНДАСТЫРУ: СПЕКТРЛІК, МАГНИТТІК ЖӘНЕ 3D МОДЕЛЬДЕУ ДЕРЕКТЕРІН БІРІКТІРУ

Бұл зерттеу Қазақстандағы Орталық Азия орогендік белдеуіндегі (ЦАОБ) Бозшакөл порфирлі мыс кен орнындағы гидротермиялық өзгерістердің минералогиялық және кеңістіктік сипаттамаларын қарастырады. 2018 жылдан 2024 жылға дейін жүргізілген геологиялық және геофизикалық барлау жұмыстары шамамен 24 000 метр бұрғылау деректерінен тұратын, екі метрлік аралықпен алынған сынамалар негізінде ауқымды деректер жиынтығын ұсынды. Аналитикалық әдістерге қысқа толқынды инфрақызыл (SWIR) спектроскопиясы қолданылды, атап айтқанда Arcspectro FT-NIR Rocket (900–2600 нм) және TerraSpec4 спектрометрі (350–2500 нм). Бұл әдістер KT-10 каппаметрі арқылы алынған магниттік сезімталдық өлшемдерімен толықтырылды. Спектрлік деректерді интерпретациялау үшін минералдарды автоматтандырылған сәйкестендіру (TSA алгоритмі) және қолмен тексеру (Aux Match) әдістері біріктірілген Spectral Geologist (TSG) бағдарламалық құралы қолданылды. Интеграцияланған тәсіл гидротермиялық өзгеру аймақтарын нақты картаға түсіруге мүмкіндік беріп, калий, филлдік және пропилиттік фацияларды анықтады. Бұл фациялар әрқайсысы ерекше минералдық жинақтармен және магниттік сипаттамалармен ерекшеленеді. Орталық бөлікте орналасқан калийлі альтерация екіншілік биотит пен калийлі дала шпаттарының болуымен сипатталады. Бұл аймақ кең таралған серициттену мен магнетит құрамының төмендеуімен сипатталатын филлдік ореолға ауысады. Шеткі пропилиттік аймақта хлорит, эпидот және карбонат минералдары мол, және магнетиттің сақталуына байланысты жоғары магниттік сезімталдық байқалады. Зерттеудің негізгі нәтижесі – хлорит пен эпидотқа бай аймақтарды анықтау болды. Бұл аймақтар флотация процесіндегі қалпына келу көрсеткіштерін төмендетіп, кенді өңдеу тиімділігіне теріс әсер етеді. Leapfrog Geo бағдарламалық жасақтамасы 3D модельдеуді жеңілдетіп, өзгеру домендерінің құрылымдық интерпретациясы мен визуализациясын жетілдірді. Бұл кешенді сипаттама геологиялық түсінікті едәуір арттырып, порфирлі мыс кен орындарын барлау мен игеруде заманауи спектроскопиялық және геофизикалық әдістерді қолданудың озық тәжірибесін көрсетеді. Сонымен қатар, барлау және өңдеу стратегияларын оңтайландыруға септігін тигізеді.

1. Lowell, J.D., & Guilbert, J.M. Lateral and vertical alteration-mineralization zoning in porphyry ore deposits. Economic Geology, 65(4), 373–408 (1970).

2. Sillitoe, R.H. Porphyry Copper Systems. Economic Geology, 105(1), 3–41 (2010).

3. Yakubchuk, A. Architecture and mineralization of the Central Asian Orogenic Belt and adjacent continental margins. Tectonophysics, 351(1-2), 3–31 (2002).

4. Clark, R.N. Spectroscopy of rocks and minerals, and principles of spectroscopy. In A.N. Rencz (Ed.), Remote Sensing for the Earth Sciences: Manual of Remote Sensing, vol. 3, pp. 3–58 (1999).

5. Bish, D.L., & Post, J.E. Modern Powder Diffraction. Reviews in Mineralogy, 20, Mineralogical Society of America (1989).

6. Wills, B.A., & Finch, J. Wills’ Mineral Processing Technology: An Introduction to the Practical Aspects of Ore Treatment and Mineral Recovery (8th ed.) (Butterworth-Heinemann, Oxford, UK, 2015).

7. Hunt, C.P., Moskowitz, B.M., & Banerjee, S.K. Magnetic Properties of Rocks and Minerals. In: Ahrens, T.J. (Ed.), Rock Physics & Phase Relations: A Handbook of Physical Constants. AGU Reference Shelf (American Geophysical Union, 1995), vol. 3, pp. 189–204

8. Bekkarnayev, K.S., & Balakov, M.F. Structural-Geological and Alteration Model of the Bozshakol Deposit. Internal Technical Report (2023).

9. Professional Geo Solutions LLC. Report on R&D Activities at the Bozshakol Deposit, Kazakhstan. Internal Technical Report (2024).