БОЗШАКӨЛ КЕН ОРНЫНДАҒЫ МИНЕРАЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАМ МЕН МЫС МӨЛШЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫН КОРРЕЛЯЦИЯЛЫҚ ТАЛДАУ

Бұл жұмыста тау жыныстарындағы рудалық компоненттердің мөлшері мен олардың минералогиялық құрамымен өзара байланысы жан-жақты зерттелді. Зерттеудің мақсаты – бастапқы және екінші минералдардың құрамына байланысты, әсіресе мыс элементінің таралу заңдылықтарын анықтау. Жұмыс петрографиялық және минералогиялық зерттеу әдістерін қамтитын кешенді талдауға негізделген. Зерттеу аясында бұрғылау ұңғымаларынан алынған тау жынысы үлгілері егжей-тегжейлі зерттелді. Негізгі назар шлифтерді микроскопиялық талдауға аударылды, бұл тау жыныстарының құрылымдық-текстуралық ерек шеліктерін анықтап, негізгі және екінші минералдардың құрамын сандық бағалауға мүмкіндік берді. Дәлдікті арттыру мақсатында геохимиялық талдау әдістері қолданылды, нәтижесінде рудалық компоненттердің мөлшері нақтыланып, жыныстардағы әртүрлі минералдардың пайыздық үлесі анықталды. Нәтижелер мыс құрамының екінші өзгерістердің дәрежесі мен түріне, сондай-ақ халькопирит, екінші кварц, хлорит және серицит сияқты минералдардың болуына байланысты айтарлықтай өзгеретінін көрсетті. Мыс құрамының минералогиялық құраммен өзара байланысын анықтау және сандық бағалау үшін Пирсонның корреляция коэффициенті қолданылды. Бұл кейбір минералдар мен мыс концентрациясы арасындағы статистикалық маңызды тәуелділіктерді анықтауға мүмкіндік берді. Атап айтқанда, мыс құрамымен оң корреляциялар және жыныстардың қарқынды өзгерісі кезінде түзілетін минералдармен теріс байланыстар байқалды. Алынған нәтижелер геологиялық барлау жұмыстары үшін практикалық тұрғыдан маңызды. Айқындалған корреляциялық байланыстар керн сипаттамаларын талдау мен рудалылықты болжау модельдерін құруда қолдануға болады. Бұл барлау жұмыстарының тиімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді. Зерттеу барысында пайдаланылған әдістеме ұқсас минералдану жағдайлары бар басқа кен орындарында да бейімделіп қолданылуы мүмкін.

1. Даулеев С.Ж., Водолецкий Э.С., Ужкенов Б.С. и др. Глубинное строение и минеральные ресурсы Казахстана: в 3 т. – Алматы, 2002. – Т. 1. – 248 с.

2. Геология СССР, Центральный Казахстан. – М: Недра, 1972. – Т. ХХ, кн. 2. – 380 с.

3. Атлас литолого-палеогеографических, структурных, палеоспластических и геоэкологических карт Центральной Евразии / Под ред. Федоренко О.А., Милетенко Н.В. – Алматы: ЦГОВС РК, 2002.

4. Коробкин В.В. Буслов М.М. Тектоника и геодинамика западной части Центрально-Азиатского

5. складчатого пояса (палеозоиды Казахстана) // Геология и геофизика. – 2011. – Т. 52. – № 12. – С. 2032–2055.

6. Сидоренко А.В. Оптическое распознавание рудных минералов в отраженном свете. – М: Недра, 1975. – 264 с.

7. Атлас рудных минералов в отраженном свете / Под ред. А. Я. Кедрова. – М: Недра, 1990. – 200 с.

8. Сафонов Ю.Г., Григорьев В.Н., Смирнов В.Н. Металлогения и геодинамика Центрального Казахстана: новые данные и интерпретации // Геология и полезные ископаемые Центральной Азии. – 2021. – № 2. – С. 45–67.

9. Nghipulile T., Moongo T.E, Dzinomwa G., Maweja K., Mapani B., Kurasha J., Amwaama M. Effect of mineralogy on grindability – A case study of copper ores // Журнал Южноафриканского института горного дела и металлургии. – 2023. – Вып. 123. – №3. – С. 133–140.