ШАҒЫРЛЫ-ШӨМІШТІ КЕҢЕСІНДЕГІ ГАЗ БАР КЕНДЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН АНЫҚТАУ ҮШІН СЕЙСМИКАЛЫҚ ИНВЕРСИЯНЫ ҚОЛДАНУ

Күрделі геологиялық құрылымы бар Солтүстік Үстірт аумағы бұрыннан зерттеушілердің назарын аударып келеді. Соңғы жылдары бұл аумақта 2D және 3D сейсмикалық барлау жұмыстары кең көлемде жүргізілді. Осы жұмыстардың нәтижесінде мақсатты горизонттарға құрылымдық талдау жасалып, палеоген мен триас шөгінді кешендері негізінде зерттелетін аумақтардың геологиялық құрылымы жеткілікті дәрежеде зерттелді. Шағырлы-Шөмішті газ кен орны – Қосбұлақ ойпатының солтүстік-батыс шетінде, Солтүстік Үстірт ойпатының шегінде орналасқан және 1959 ж. ашылған. 2015 ж. кен орны коммерциялық пайдалануға берілді. Шағырлы-Шөмішті кен орнының игерілуінің алғашқы кезеңдерінде ол төрт доғадан тұратын антиклинальді қатпармен шектелген деп есептелді. Алайда қазіргі уақытқа дейін жүргізілген геологиялық-геофизикалық зерттеулер нәтижесінде кен орнының геологиялық құрылымына мүлде жаңа тұжырымдамалық көзқарас ұсынылып, негізделді. Бұл, сейсмикалық мәліметтерді құрылымдық және динамикалық нтерпретациялаумен қатар, қабат қасиеттерін және негізгі жыныстардың сұйықтыққа қанығуын болжауға мүмкіндік берген сейсмикалық инверсияны қолданудың арқасында мүмкін болды. Мақалада сейсмикалық мәліметтерді динамикалық интерпретациялау нәтижелері ұсынылып, олардың көмегімен құрылымды терең зерделеуге, негізделген геологиялық модель құруға және кен орнын одан әрі дамытуға қатысты ұсыныстар беруге мүмкіндік жасалған.

1. Мырзаш Е.М.; исполн.: Кудайкулов Х.М., Кирсанов А. и др. Отчет о результатах переобработки и переинтерпретации данных сейсморазведки 3Д с выполнением инверсионных преобразований на месторождении Шагырлы-Шомышты с целью глубокого понимания геологии и разработки планов по освоению и проектированию разработки месторождения / ТОО «Проектный институт «OPTIMUM»: рук. – Алматы, 2016. – 212 с. № ГР 56062. – Инв. № 209955.

2. Булекбаев З.Е., Гарецкий Р.Г. и др. Геологическое строение и газонефтеносность Северного Приаралья и Северного Устюрта. – М: Наука, 1970. – 163 с.

3. Patruno S., Gary J. Hampson, Christopher A-L. Jackson. Quantitative characterisation of deltaic and subaqueous clinoforms // Earth-Science Reviews – 2015. – No 3. – P. 79–119.

4. Скорнякова Е.Г., Титаренко И.А., Мифтахов. Р.Л. Новый вероятностный алгоритм решения обратной динамической задачи сейсморазведки // Недра Поволжья и Прикаспия. – 1997. – 14 с.

5. Hampson D.P., Russell B.H., Bankhead B. Simultaneous inversion of pre-stack seismic data // SEG Annual Meeting, Expanded Abstracts. – 2005. – P. 1633–1637.

6. Чныбаева Д.М. Вероятностный прогноз литологии по сейсмическим данным в условиях слабой изученности скважинами // Вестник Казахстанско-Британского технического университета. – Алматы, 2023. – № 4(20). – С. 137–143.

7. Габдуллин Р.Р., Копаевич Л.Ф., Иванов А.В. Секвентная стратиграфия: Учебное пособие. – М.: МАКС Пресс, 2008. – 113 с.