ХРОМҚҰРАМДЫ ШЛАМДАРДЫ ҚАЙТА ӨҢДЕУДІҢ ТЕРМОДИНАМИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Электролластинаның өнеркәсібінің сарқынды суды тазарту кезінде пайда болатын электролиздеу, қоршаған ортаға ауыр металдардың негізгі көздері – өндірістік қалдықтар болып табылады. Гальваникалық шламның құрамы тұрақты емес және тазартылған сарқынды сулардың құрамына байланысты. Зерттеу – нысаны «АрселорМиттал Теміртау» ЖШС-ның ГПК-3 гальваникалық өндірісінің шламдары. Гальваникалық шөгінділердің рентгендік анализінің нәтижелері хромдық темір қосылыстары мен қоспалар компоненттерінің негізгі фазаларының, атап айтқанда, сульфат компоненті бар мырыштың басым болуымен анықталады. Хром құрамындағы гальваникалық шламдардың жалпы минералогиялық құрылымы хромит пен хромикотит минералдарының қараңғы жаппай құрылымы басымдықпен сипатталады. Мырыштың минералды құрылымы байқалып, хромды қосу. Жұмыс жүйесіндегі термодинамикалық модельдеу нәтижелері төмен температуралы аймақта NiCl₂ максималды түзілуі T = 500K кезінде 99,5% -ға дейін жететіндігін көрсетті. Температура 1000-нан 1500 К-ге дейін көтерілгенде, оттегі мен хлордың айтарлықтай қайта бөлінуі байқалады, ол максимум NiO -78,3% және HCl -76,3% Т = 1200 К және p = 0,01 МПа кезінде сипатталады. P = 0.01 және 0.101 МПа қысымындағы хромның тепе-теңдік таралуын талдау CrOCl₂, CrCl₂, CrCl₃ түзуімен хлорлау дәрежесінде шамалы өзгерістермен айқындалады.

1. Котас Д., Статика З. Комментарии: Распространение хрома в окружающей среде и методы его спецификации. Загрязнение окружающей среды. - 2000. - 107/263-283.

2. Трифонова Т. А., Селиванова Н. В., Селиванов О. Г., Ширкин Л. А., Михайлов В. А. Утилизация гальваношламов сложного состава. Известия Самарского научного центра Российской академии наук. - Т. 14. - № 5 (3). - 2012.

3. Михеев И. И. Хром и его соединения // Вредные вещества в промышленности. - Ленинград. - 1977. - Т. З. - С.15-17.

4. Тлеуов А. С., Шевко В. М., Каратаева Г. Е., Ескендирова М. М., Елубаев Т. Исследование комплексной переработки гальванических отходов. Труды РНПК «Проблемы и перспективы развития Прибалхашья». - Балхаш, 2007. - С. 72-73.