ТҮРКІСТАН ӨҢІРІНІҢ ТОПЫРАҒЫНА МОНИТОРИНГ
Аннотация
Қазіргі таңда жылдан-жылға техногенді жүктеменің жоғарылауына қарай топырақтың өсімдіктерді әртүрлі коректі заттармен, ауамен, сумен, жылумен, биологиялық және физикалық-химиялық ортамен қамтамасыз ететін, сонымен қатар тұрақты жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік туғызатын қабілеттілігі жоғалуда. Осыған орай, бұл мақалада Түркістан өңірінің сұр топырағына агрохимиялық және химиялық талдауының нәтижелері келтіріліп, оның сапасына баға берілді. Мониторинг нәтижелері бойынша Түркістан өңірінің сұр топырағының құрамындағы гумус мөлшері өте төмен, тіпті 1 %-ға да жетпейтіні анықталды. Агрохимиялық көрсеткіштер бойынша калий элементіне аса бай, ал азот өте аз. Басқа ауылдық округтар мен салыстырғанда Түркістан қаласының топырағында фосфор элементінің мөлшері де өте аз (2 мг/кг) екендігі айқындалды. Мұның себебі фосфор топырақтағы органикалық және бейорганикалық қосылыстар құрамында кездесетіндігіне орай, топырақтың тозуы кезінде жоғары мөлшерде фосфордың тапшылығы байқалады.
Авторлар туралы
М. О Байхамурова
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті
Қазақстан
Қазақстан
Г. Д. Анарбекова
Қазақ Ұлттық аграрлық университеті
Қазақстан
Қазақстан
Әдебиет тізімі
1. Мотузова Г.В., Безуглова О.С. Топырақтың экологиялық мониторингі: Оқулық / Г.В. Мотузова, О.С Безуглова, Ауд. А.Т. Нұркенова, А.Қ. Əуелбекова. – Алматы. Экономика. – 2013. – 252 б.
2. Елешев Р. Агрохимия және тыңайтқыш қолдану: Оқулық / Р. Елешев, А. Сапаров, Ә. Балғабаев, Е. Туктугулов. – Алматы, 2010. – 450 б.
3. Корельская Т.А. Механизмы детоксикации тяжелых металлов в урбанизированных почвах / Т.А. Корельская М.В. Никитина // Технические науки – от теории к практике. – 2013. – № 17-2. – С. 120-125.
4. Шеин Е.В. Полевые и лабораторные методы исследования физических свойств и режимов почв. / Е.В. Шеин – М.: Изд-во МГУ, 2001. – 199 с.
5. Почвы. Методы определения органического вещества : ГОСТ 26213-91. – [Введен в действие от 1993 -07-01]. – М.: Издательство стандартов, 1992. – 10 с. – (Национальный стандарт Российской Федерации).
6. Мазиров М.А., Трифонова Т.А. Практикум по агроэкологии. Часть 2. Агрохимия / М.А. Мазиров, Т.А. Трифонова // Владим. гос. ун-т. – Владимир, 2001. – 137 с.
7. Почвы. Определение подвижных соединений фосфора и калия по методу Мачигина в модификации ЦИНАО: ГОСТ 26205-91. – [Введен в действие от 1993 -07-01]. – М.: Издательство стандартов, 1992. – 10 с. – (Национальный стандарт Российской Федерации).
8. Методика выполнения измерений массовой доли кислоторастворимых форм тяжелых металлов и токсичных элементов (Cd, Pb, Cu, Zn, Bi, Tl, Ag, Fe, Se, Co, Ni, As, Sb, Hg, Mn) в почвах, грунтах, донных отложениях, осадках сточных вод методом инверсионной вольтамперометрии: ПНД Ф 16.1:2:2.2:2.3.46-06. – [Введен в действие от 2005-11-02]. – Томск : ООО «НПП «Томьаналит», 2006. – 44 с. – (Томский центр стандартизации, метрологии и сертификации).
9. Н.А. Aбдимуталип. Физико-химические свойства исследованных почв Туркестанского региона / Н.А. Aбдимуталип, А.М. Дүйсебекова, Г.Б. Тойчибекова // Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан. – 2016. – Т. 2. – № 360. – С. 39-43.
10. Лукин С.В. Мониторинг содержания никеля в почвах / Лукин С.В //Достижения науки и техники АПК. – 2011. - №3. – С. 14-16.
11. Ладонин Д.В. Фракционный состав соединений меди, цинка, кадмия и свинца в некоторых типах почв при полиэлементном загрязнении / Д.В. Ладонин, О.В. Пляскина // Вестник МГУ. Серия 17. Почвоведение. – 2003. – №1. – С.8-15.
12. Тейт Р. Органическое вещество почвы. – М.: Изд-во Мир, 1991. – 400 с.
13. Benedetti, M.F., Miln, C.J., & Kinniburgh D.G., et al. (1995). Metal ion binding to humic substances: Applicatoin of the non-ideal competitive adsorption model. Environmental Science and Technology. Vol. 29, 2, 446-457.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Байхамурова М.О., Анарбекова Г.Д. ТҮРКІСТАН ӨҢІРІНІҢ ТОПЫРАҒЫНА МОНИТОРИНГ. Қазақстан-Британ техникалық университетінің хабаршысы. 2020;17(3):34-40.
For citation:
Baikhamurova M., Anarbekova G. SOIL MONITORING OF THE TURKESTAN REGION. Herald of the Kazakh-British technical university. 2020;17(3):34-40. (In Kazakh)
Қараулар:
956
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 