КҮРДЕЛІ-АРАЛАС ТЫҢАЙТҚЫШТЫ ӨҢДЕУДЕ МОЛИБДЕН ҚҰРАМДЫ КАТАЛИЗАТОРЛАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТЕРМОДИНАМИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРІ

Мақалада жоғары сіңімді қасиеттері бар қоректік заттар мен микроэлементтердің жоғары концентрациясы бар күрделі аралас тыңайтқыштарды алу мүмкіндіктері туралы ақпараттар берілген, күрделі аралас минералды тыңайтқыштардың қасиеттерін жақсарту үшін пайдаланылған молибден бар катализаторларды микроэлементтер ретінде қолдануды ұсынамыз. Физика-химиялық зерттеулердің нәтижесінде мұнай өңдеуде қолданылатын молибден бар катализаторлардың элементтік құрамы мен микроқұрылымы айқындалды. Микроқұрылым пайдаланылған катализатордың элементтік құрамына сәйкес келеді және 1000 есе ұлғаюымен кристалдар анықталады. Алюминий композицияларының түйіршікті минералдар түрінде, тұрақты емес гексагондарда және алюминий оксидінің қабығына ұқсас қосындылары сипатталады. Молибден жарық диаметрлі кристалдар түрінде аралық өлшемді құрылымды толтырады.
CoO-NiO-MoO3-CaCl2-H2O жүйесіндегі термодинамикалық зерттеулердің негізгі мәліметтерін талдау келесі элементтер мен қосылыстардың: O, O₂, H, H₂, OH, H₂O,Cl, Cl₂,HCl, HOCl, CoO₂H₂,CoCl, CoCl₂, Co₂Cl₄, Ni, NiO₂H₂,NiCl, NiCl₂, MoO₃, Mo₂O₆, MoO₄H₂, MoO₂Cl, Mo₅O₁₅,MoO2 MoOCl₂, MoO₂Cl₂, MoOCl₃, CaCl₂, CaOHCl, Ca(OH)_2. Қолданылған молибден бар катализаторларды хлорлаудың қуаттылығына тән жұмыс жүйесін термодинамикалық үлгілеудің нәтижелері молибден, кобальт пен никельдің 1300-1500 K ауқымында олардың хлоридтері түрінде бөліну мүмкіндігін көрсетті. 0,1-ден 0,01 МПа-га дейінгі қысымның төмендеуімен металл сублимациясы тиімдірек және NiCl₂ газ тәріздес үлестірімнің 19.45 % дейін, СоСl₂-дан 21.7% -га, ал MoO₂Cl₂-ден 58.13 % -га дейін жетеді. Сонымен қатар, никель мен кобальттың селективті бөлінуі 1500 К және қысым 0,01 МПа кезінде болуы мүмкін.

1. Маркина З. Н. Основы агрохимии: Учебно-методическое пособие. - Брянск: БГИТА, 2010. - 121 с.

2. Безуглова О. С. Удобрения и стимуляторы роста. - Ростов-на-Д ону: Феникс, 2000. - 85 с.

3. Соколовский А. А., Унанянц Т. П. Краткий справочник по минеральным удобрениям. - М ., Химия, 1980. - 125 с.

4. Бадирова Н. Б., Шевко В. М ., Тлеуова С. Т., Литвишко В. Термодинамическое моделирование хлоридовозгонки металлов из отработанных катализаторов // Труды научно-практического семинара-совещания «Современное состояние и проблемы электротермических, высокотемпературных процессов химической технологии и металлургии». - Шымкент, 2004. - С.39-45.

5. Предпатент РК № 19713. Способ переработки отработанного катализатора нефтеперерабатывающего производства // Шевко В. М ., Бадирова Н. Б., Тлеуова С. Т., Бердалиева М. Б.; опубл. 22. 05. 2008. Бюл. № 7. - С. 3.