ҚОРШАҒАН ОРТА ФИЗИКАСЫ – КҮН РАДИАЦИЯСЫНЫҢ ҒИМАРАТТАРДЫҢ СЫРТҚЫ ҚАБЫРҒА ҚОРШАУЛАРЫНА ӘСЕРІН ЗЕРТТЕУДІҢ АЛҒЫШАРТЫ

Зерттеуде Қазгидромет ұлттық гидрометеорологиялық қызметінің деректеріне сәйкес, соңғы 30 жыл ішінде Шымкент қаласының жылдық, айлық және тәуліктік көрсеткіштері негізінде инженерлік-климаттық есептеулер жүргізілді. Алынған деректер негізінде зерттеудің негізгі мақсаты – күн радиациясының мәндері мен көрсетілген аумақтың жел режиміне сүйене отырып, қолайлы, қолайсыз, жол берілетін және жол берілмейтін бағдарларды анықтау болды. Инженерлік-климаттық есептеу нәтижесінде климатты талдаудың қорытынды кешенді бағасы жасалды, онда Шымкент қаласы үшін қолайлы бағдарлау секторы ретінде 140–200° арасында оңтүстік-шығыс бағыты белгіленді, жол берілмейтін бағдарлау секторы 320–40° арасында солтүстік бағыт белгіленді, жол берілетін бағдарлау секторы 270–320° арасында солтүстік-батыс бағыт белгіленді, қолайсыз бағдарлау секторы ретінде оңтүстік-батыс бағыт белгіленді бағыт 200–270° аралығында, ал оңтайлы бағыт ретінде шығыс бағыты 40–140° аралығында орнатылған. Аталған нәтижелер Қазақстан Республикасының ыстық климат жағдайында маңызды және күн радиациясының әсерін ескере отырып, сыртқы қабырға қоршау конструкцияларындағы жылу алмасу процесін зерттеу кезінде қолданыла алатыны атап өтілді.

1. Samoilova T., Rakhimov M., Rakhimova G., & Zhangabay N. Effect of heat treatment of expanded polystyrene concrete on its compressive strength // Technobius. – Vol. 4(2). – P. 0059. https://doi.org/10.54355/tbus/4.2.2024.0059.

2. СП РК 2.04-107-2022. Тепловая защита зданий. Свод правил Республики Казахстан. Комитет по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства. – Астана, 2022. – 135 с. https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=39838250.

3. Tu D., Tang J., Zhang Z., Sun H. Thermal environment optimization in a large space building for energy-saving // Case Studies in Thermal Engineering. – 2023. – Vol. 51. – P. 103649. https://doi.org/10.1016/j.csite.2023.103649.

4. Zhen Yang Zh., Zhang W., Qin M., Liu H. Comparative study of indoor thermal environment and human thermal comfort in residential buildings among cities, towns, and rural areas in arid regions of China // Energy and Buildings. – 2022. – Vol. 273. – P. 112373. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2022.112373.

5. Vakilinezhad R., Khabir S. Energy optimization for Façade retrofit design of residential buildings in hot climates using advanced materials // Energy and Buildings. – 2024. – Vol. 317. – P. 114417. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2024.114417.

6. Жанабай Н., Буганова С., Байділлә И., Тағыбаев А. Моделирование теплового сопротивления разработанных наружных ограждающих конструкций с воздушной прослойкой // Вестник QazBSQA. – 2023. – № 2(88). – С. 178–191. https://doi.org/10.51488/1680-080Х/2023.2-19.

7. Lionar R., Kroll D., Soebarto V., Sharifi E., Aburas M. A review of research on self-shading façades in warm climates // Energy and Buildings. – 2024. – Vol. 314. – Р. 114203. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2024.114203.

8. Sigi Kumar T.S., Shafi K.A., Thomas J., Mohammed J. Experimental evaluation of the thermal performance of coir mat and green facade as wall insulation in a tropical climate // Thermal Science and Engineering Progress. – 2023. – vol. 40. – P. 101757. https://doi.org/10.1016/j.tsep.2023.101757.

9. Tabatabaei S., Fayaz R. The effect of facade materials and coatings on urban heat island mitigation and outdoor thermal comfort in hot semi-arid climate // Building and Environment. – 2023. – vol. 243. – P. 110701. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2023.110701.

10. Lin Z., Song Y., Chu Y. An experimental study of the summer and winter thermal performance of an opaque ventilated facade in cold zone of China // Building and Environment. – 2022. – Vol. 218. – P. 109108. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2022.109108.

11. Kvande T., Bakken N., Bergheim E., Thue J.V. Durability of ETICS with Rendering in Norway – Experimental and Field Investigations // Buildings. – 2018. – Vol. 8. – P. 93. https://doi.org/10.3390/buildings8070093.

12. Uvsløkk S. The Importance of Wind Barriers for Insulated Timber Frame Constructions // J. Therm. Insul. Build. Envel. – 1996. – vol. 20, pp. 40–62. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/10971963960 2000105.

13. Marinosci C., Semprini G., Morinia G.L. Experimental analysis of the summer thermal performances of a naturally ventilated rainscreen façade building // Energy and Buildings. – 2014. – Vol. 72. – P. 280–287. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2013.12.044.

14. Чередов В.О., Каримов А.М., Акылбекова А.Ж. Оценка потенциала солнечного излучения в пределах территории Республики Казахстан для выработки электроэнергии // Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан. – 2016. – № 1. – С. 55–64. https://cyberleninka.ru/article/n/otsenkagelioenergeticheskogo-potentsiala-dlya-territorii-respubliki-kazahstan

15. Снижая градус: как Казахстан борется с изменением климата. URL: https://www.undp.org/ru/kazakhstan/news/snizhaya-gradus-kak-kazakhstan-boretsya-s-izmeneniem-klimata.

16. Гиясов А.И., Гиясова И.В. Физика среды / Учебное пособие. – М. : Издательство МИСИ – МГСУ, 2022. – С. 47. https://kaska.mgsu.ru/resources/izdatelskaya-deyatelnost/izdaniya/uchebnye-posobiya/49058/ (accessed on 25 June 2024).

17. Куприянов В.Н., Петров А.С., Иванцов А.И. Архитектурная физика. – Казань: Издательство Казанск, 2022. – С. 132. https://search.rsl.ru/ru/record/07000512816.

18. СП РК 2.04-01-2017 Строительная климатология: Государственные нормативы в области архитектуры, градостроительства и строительства. Свод правил Республики Казахстан. АО «КазНИИСА», ТОО «Астана Строй-Консалтинг», 2017. Утвержден и введен в действие 20.12.2017. – 43 с. https://online.zakon.kz/m/document/?doc_id=37599018.