МЫС(II) ХЛОРИДІ ЖӘНЕ ПОЛИЭТИЛЕНГЛИКОЛЬ НЕГІЗІНДЕГІ ПОЛИМЕРМЕТАЛДЫҚ КЕШЕНДІ ҚОСЫЛЫСТЫ СИНТЕЗДЕУ ЖӘНЕ ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ

Мыс(II) хлориді және полиэтиленгликоль негізіндегі полимерметалдық кешенді қосылыс синтезделген және оның құрамы потенциометрлік және кондуктометрлік әдістермен анықталған. Бьеррумнің түзілу функциясы шамасы есептелген. Титрлеу қисықтары тұрғызылған және әрекеттесуші құраушылардың оңтайлы мольдік қатынастары табылған. Алынған нәтижелер полиэтиленгликольдің екі құрамдық монобуынына кешентүзгіш – металл ионының біреуі сәйкес келетін мыс кешенді қосылысының түзілгендігін дәлелдейді. Кешентүзуші металл ионының координациялық қанығуы аталмыш кешенді қосылыста еріткіш молекуласы немесе металл тұзы анионы негізінде жүзеге асады. Кешентүзілу үдерісінің термодинамикалық сипаттамалары есептелген: ΔrG⁰, ΔrН⁰, ΔrS⁰. Гиббс энергиясы өзгерісінің теріс мәні зерттеліп отырған үдерістің полимерметалдық кешенді қосылыс түзілу бағытында өту әлеуетін көрсетеді. 298-318 К температура аралығындағы энтальпия өзгерісі (ΔrН⁰) оң мәні поликешенді қосылыстың осы аралықтағы түзілуі эндотермиялық сипатта екендігін дәлелдейді. Энтропия мәні өзгерісі ПЭГ лиганд тобы және мыс ионы сольваттық қабатының бұзылуымен, еріткіш молекулаларының ығысуымен және хелатты құрылым түзілуімен сипатталады. ИҚ – спектроскопия әдісімен полимер лигандтағы оттегі атомы кешентүзгіш – металл ионымен координациялық байланыс түзетіндігі дәлелденді.

1. Bekturov Ye.A., Bimendina L.A., Kudaybergenov S.Ye. Polymer complexes and catalysts. – Almaty: Nauka, 1982. – 191 p.

2. Pomogaylo A.D. Polymer immobilized metal complex catalysts. – M: Nauka, 1988. – 303 p.

3. Atkins P., Paula de J. Physical chemistry. – Great Britain: Oxford Univ. Press, 2006. – 1085 p.

4. Umland F., Yansen A., Tirig D., Vyunsh G. Complex compounds in analytical chemistry. – M.: Mir, 1975. – 531 p.

5. Kolate A., Baradia D., Patil S., Vhora I., Kore G., Misra A. PEG – A versatile conjugating ligand for drugs and drug delivery systems // J. Control. Release. – 2014. – Vol. 192. – P. 67-81.

6. Takafuji Y., Jo J.-I., Tabata Y. Simple PEG Modification of DNA Aptamer Based on Copper Ion Coordination for Tumor Targeting // J. Biomater. Sci. Polym. Ed. – 2011. – Vol. 22, № 9. – P. 1179-1195.

7. Yoshida M., Tabata Y.Tumor Targeting of Protein Through Poly(ethylene glycol) Conjugation with Metal Coordination // J. Nanosci. Nanotechnol. – 2010. –Vol. 10, № 2. – Р. 877-885.

8. Jin Y., Sun M., Mu D., Ren X., Wang Q., Wen L. Investigation of PEG adsorption on copper in Cu2+-free solution by SERS and AFM // Electrochim. Acta. – 2012. – Vol. 78. – P. 459-465.

9. Dang Th.M.D., Le Th.T.Th., Fribourg-Blanc E., Dang M.Ch. Synthesis and optical properties of copper nanoparticles prepared by a chemical reduction method // Adv. Nat. Sci.: Nanosci. Nanotechnol. – 2011. – Vol. 2, № 1. – Р. 015009.

10. Bunchuk L.V. Investigation of the properties of nanostructured silicon and carbon-containing materials and the process of forming nanostructured polymer-metal films based on them to develop a technology for the synthesis of structures for sorption and catalysis: abstract of cand. diss. chem. of sciences: 02.09. 04. – Almaty: KazNU, 2006. – 65 p.

11. Antipina A.D., Baranovskiy V.Yu., Papisov I.M., Kabanov V.A. The formation of polymer-metal nanocomposites by the reduction of divalent copper from its complexes with polyethyleneimine // Polymer Science. – 1972. – № 14. – Р. 941-949.

12. Akbayeva D.N., Seilkhanova G.А., Bakirova B.S., Smagulova I.A., Salkhay А.К., Borangaziyeva A.K. Studying the composition of complexes on the basis of palladium(II), copper(II), iron(III) chlorides and polyvinylpyrrolidone // News AS RK. Ser. Chemistry and technology. 2019.– №5. – P. 92-100.

13. Akbayeva D.N., Bakirova B.S., Seilkhanova G.A., Sitzmann H. Synthesis, characterization, and catalytic activity of palladium-polyvinylpyrrolidone complex in oxidation of octene-1 // Bulletin of Chemical Reaction Engineering and Catalysis. – 2018. – Vol. 13, № 3. – P. 560-572.

14. Tager A.A. Physics and chemistry of polymers. – M: Khimiya, 1968. – 536 p.

15. Ergozhin E.E., Menligaziev E.Zh. Multifunctional ion exchanges. – Alma-Ata: Nauka, 1986. – 300 p.

16. Bjerrum J. Stability Constants of Metal–Ion Complexes: Part I. Organic Ligands: Part II. Inorganic Ligands/J. Bjerrum, G.Schwarzenbach, L.G. Sillen(eds.). – London: Chemical Society, 1957,1958. – 754 p.

17. Ospanova A.K. Physico-chemical bases of the formation of coordination compounds of metals IB, IIB and IV subgroups with polyethyleneimine and unitiol: dis. ... dr. chemical science: 02.00.04. Almaty: KazGU, 2002. – 305 p.

18. Seylkhanova G.A. Physico-chemical laws of the formation of complex compounds of polyethyleneimine and polyacrylamide: abstract of dr. diss. chem. of sciences. – Almaty, 2010. – 43 p.

19. Safronov A.P., Gabdrafikova Yu.M., Ukhalina O.L., Ostroushko A.A. Enthalpy of complexation of polyvinyl alcohol, polyethylene glycol and polyvinylpyrrolidone with copper and cadmium ions in an aqueous solution // Polymer Science. – 2004. – Vol. 46, N 5. – P. 867-874.

20. Lyashchenko A.K., Lileyev A.S., Palitskaya T.A., Ostroushko A.A. Dielectric relaxation characteristics of water in mixed solvents water-polyvinyl alcohol and water-polyvinylpyrrolidone // Russian Journal of Physical Chemistry A. – 2001. – Vol.75, N 2. – P. 257-262.

21. Umland F., Yansen A., Tirig D., Vyunsh G. Complex compounds in analytical chemistry. – M.: Mir, 1975. – 531 p.

22. Tunc S., Duman O. The effect of different molecular weight of poly (ethylene glycol) on the electrokinetic and rheological properties of Na-bentonite suspensions // Colloids Surf. A Physicochem. Eng. Asp. – 2008. – Vol. 37. – P. 93–99.

23. Shameli K., Ahmad M.B., Jazayeri S.D., Sedaghat S., Shabanzadeh P., Jahangirian H., Mahdavi M., Abdollahi Y. Synthesis and characterization of polyethylene glycol mediated silver nanoparticles by the green method // Int. J. Mol. Sci. – 2012. - № 13. – P. 6639 – 6650.

24. Healy J.P., Pletcher D., Goodenough M. The chemistry of the additives in an acid copper electroplating bath: Part I. Polyethylene glycol and chloride ion // J. Electroanal. Chem. – 1992. – V. 338, № 1–2. – P. 155-165.

25. Golks F., Gründer Y., Drünkler A., Roy J., Stettner J., Zegenhagen J., Magnussen O.M. In Situ Surface X-Ray Diffraction Studies of the Influence of the PEG-Cl-Complex on Homoepitaxial Electrodeposition on Cu(001) // J. Electrochem. Soc. – 2013. – V. 160, № 12. – Р. D3165-D3170.

26. Wang W., Li Y.-B. Effect of Cl − on the adsorption–desorption behavior of PEG // J. Electrochem. Soc. – 2008. – V. 155, № 4. – Р. D263-D269.

27. Feng Z.V., Li X., Gewirth A.A. Inhibition due to the interaction of polyethylene glycol, chloride, and copper in plating baths: a surface-enhanced raman study // J. Phys. Chem. B. – 2003. – V. 107, № 35. – Р. 9415-9423.