«ҚАЛАМҚАС» КЕН ОРНЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ

Көптеген онжылдықтар бойы Маңғыстау облысының мұнай кен орындарында қоршаған ортаға аса жоғары техногендік жүктемелері бар табиғат пайдаланудың шикізат жүйесі қалыптасты. Мұндай жүктемелер биосфераның тұрақсыздануына ықпал етеді, оның қоғам өміріне қажетті қоршаған ортаның сапасын қолдау қабілетін жоғалтуға әкеліп соғады.
Қоршаған ортаның жағдайы кешенді талдау, оның экологиялық жай-күйін және оған табиғи және антропогендік факторлардың әсерін бағалауды қамтиды. Өнеркәсіптік кәсіпорындарға тікелей жақын жерде қоршаған ортаға осы әсерлердің сипаты өте ерекше, әрдайым жеткілікті зерттелген емес және ғылыми-практикалық міндеттердің тұтас кешенін шешуді талап етеді.
Соңғы жылдары Қазақстанда ШРК және басқа да нормалар мен табиғатқа нормативтік әсер етуге негізделген табиғат қорғау саясатындағы басымдықтар қайта қаралып жатыр. Себебі: "нормаға" субъективті көзқарас және осы ұғыммен айла-шарғы жасау мүмкіндігіне қарай нормативтік тәсіл тиімділігінің төмендігі. Осыған байланысты үдемелі ластану жағдайында мемлекеттік экологиялық саясаттың негізіне экологиялық тәуекел тұжырымдамасы біртіндеп қаланады. Мақалада «Қаламқас» кен орнының экологиялық жағдайы бойынша деректер келтірілген. Еріген газдың құрамында метан басымдау екені байқалды, ал оның орташа мөлшері 85,5 – 93,4% аралығында болды. Этанның құрамы орта есеппен 7,1%-дан аспайды, осы орайда пропанның жоғары потенциалды мөлшері 184 г/м³ кем емес. Газдың орташа тығыздығы 0,896 г/л көп еместігі анықталды.

1. Василенко Т.А., Свергузова С.В. Оценка воздействия на окружающую среду и экологическая экспертиза инженерных проектов. – 2-е изд., испр. и доп. – М.: Инфра-Инженерия. – 2019. – С. 87-90.

2. Тургумбаева P.X. Омаров C.C. Математическое моделирование воздействия промышленного предприятия на экологическое состояние окружающей среды. Химический журнал Казахстана. Серия химическая. – 2005г. - №2(7). – С. 99-103.

3. Котов В.П., Нугиев М.А, Серебрякова Л.Н., Костюнина В.С. Обоснование давления нагнетания на скважинах системы ППД месторождения Алатюбе. Отчет ТОО «НПЦ» по договору № 606/108 от 26.06.2007 г. – С. 87-150.

4. Кондратьева О.Е. Экология: учебник и практикум для среднего профессионального образования / О.Е. Кондратьева [и др.]; под редакцией О.Е. Кондратьевой. – Москва: Издательство Юрайт, 2019. – 283 с.

5. Котов В.П., Крупин А. А., Дорофеева Л.Е., Кувандыкова З.А., Сакауов Б.Т. и др. Пересчет начальных запасов нефти, газа и попутных компонентов юрской продуктивной толщи месторождения «Каламкас» (по состоянию на 01.01. 2006г.) по договору 66/17, ТОО «НПЦ», АО «КазНИПИмунай-газ», 2007г.

6. Лысенко В.Д., Лейбин Э.Л., Огай Е.К. Авторский надзор за разработкой месторождения «Каламкас». Отчет КазНИПИнефть по теме 152, г. Шевченко 2018г. – 128 с.