ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҮРДІСТЕРДІҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ҮШІН ДЕРЕКТЕРДІ ТАЛДАУ МЕН ВИЗУАЛИЗАЦИЯЛАУҒА АРНАЛҒАН WEB-ҚОЛДАНБА ӘЗІРЛЕ

Соңғы уақытта заманауи технологиялар қарқынды түрде дамуда және қарапайым деректерді жинап, өңдеп қана қоймай, қазіргі алгоритмдер жабдықтың әрекетін болжауға, түрлі ақаулардың алдын алуға, апаттың ықтималдығын азайту үшін шаралар қабылдауға, тиісті қызметкерлерге ескерту сияқты мүмкіндіктерге ие болды. Осы зерттеу аясында авторлар технологиялық үрдістердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Өскемен жылу электр орталығының деректерін талдау және визуализациялау үшін вебқосымшаны әзірлеуді ұсынады. Өскемен ЖЭО облыстық жылу электр орталығы – қаланың тұрғын үйкоммуналдық секторы мен өнеркәсіптік кәсіпорындар жүктемесінің 80%-ын қамтамасыз ететін жылу және электр энергиясын өндіруші. ЖЭО – Қазақстанның біртұтас энергетикалық жүйесінің бөлігі. Әзірленіп жатқан қосымшада Өскемен ЖЭО негізгі сенсорлары мен аспаптарынан алынған деректерді көрсететін және визуализациялайтын, сондай-ақ жабдықтың ақауларын болдырмайтын, машиналық оқытуды қолдана отырып, сенсорлардың әрекетін талдайтын веб-интерфейс қарастырылады. Пайдаланылатын негізгі бағдарламалық платформа ретінде Node.js таңдалды, java скрипттік бағдарламалау тілінде құрастырылып, бағдарламалау тілінің мүмкіндіктерін кеңейтетін c ++ тілінде жазылған, сондай-ақ деректер ауқымымен жұмыс істеуді, оларды қабылдауды және жіберуді жылдамдататын қосымша модульдер пайдаланылды.

1. Pérez J. B., Falótico A. J. A. (2019) Various perspectives of la bor and human resources challenges and changes due to automation and artificial intelligence, Academicus, no.20, p. 106.

2. Koopman P., Wagner M. (2017) Autonomous vehicle safety: An interdisciplinary challenge, IEEE Intelligent Transportation Systems Magazine, vol. 9, no.1, pp. 90–96.

3. Sadoun A.M. et al. (2022) Utilization of improved machine learning method based on artificial hummingbird algorithm to predict the tribological behavior of Cu-Al2O3 nanocomposites synthesized by in situ method, Mathematics, vol. 10, no. 8, p. 1266.

4. Hao L. et al. (2022) When is silence golden? A meta-analysis on antecedents and outcomes of employee silence, Journal of Business and Psychology, vol. 37, no. 5, pp. 1039–1063.

5. Oviatt S., Cohen P.R. (2022.)The paradigm shift to multimodality in contemporary computer interfaces, Springer Nature. 6 Zhamalkanov T.A. (2023) Razvitiye sistemy tsentralizovannogo teplosnabzheniya goroda Ust’- Kamenogorsk, Sostav redaktsionnoy kollegii i organizatsionnogo komiteta [in Russian].

6. Tilkov S., Vinoski S. (2010) Node. js: Using JavaScript to build high-performance network programs, IEEE Internet Computing, vol. 14, no. 6, pp. 80–83.

7. Josuttis N.M. (2012) The C++ standard library: a tutorial and reference.

8. Ferencz K., Domokos J. (2019) Using Node-RED platform in an industrial environment, XXXV. Jubileumi Kandó Konferencia, Budapest, pp. 52–63.

9. Malik R.S., Patra J., Pradel M. (2019) NL2Type: inferring JavaScript function types from natural language information, 2019 IEEE/ACM 41st International Conference on Software Engineering (ICSE), IEEE, pp. 304–315.

10. Stančin I., Jović A. (2019)An overview and comparison of free Python libraries for data mining and big data analysis, 2019 42nd International convention on information and communication technology, electronics, and microelectronics (MIPRO), IEEE, pp. 977–982.

11. Turarov ZH. T., Sedelev V.A. (2019) Razrabotka nauchnykh osnov sberezheniya energeticheskikh resursov TOO “Ust’-Kamenogorskaya TETS”, Vestnik Vostochno-Kazakhstanskogo gosudarstvennogo tekhnicheskogo universiteta im. D. Serikbayeva, no. 1, pp. 204–207.

12. Shair J. et al. (2021) Power system stability issues, classifications, and research prospects in the context of high penetration of renewables and power electronics, Renewable and Sustainable Energy Reviews, vol. 145, p. 111111.

13. Bayazitova Z.E. et al. (2022) Relevance of Environmental Surveys on the Design of a New Municipal Waste Management System on the City of Kokshetau (Kazakhstan), Sustainability, vol. 14, no. 21, p. 14368.

14. Dudjak V. et al. (2021) Impact of local energy markets integration in power systems layer: A comprehensive review, Applied Energy, vol. 301, p. 117434.

15. Cantelon M. et al. (2014) Node. js in Action, Greenwich, Manning, 2014, pp. 17–20.

16. King G., Wang H. (2023) Httpa: Https attestable protocol, Future of Information and Communication Conference. – Cham : Springer Nature Switzerland, pp. 811–823.

17. Larrinaga F. et al. (2022) Node-red workflow manager for edge service orchestration, NOMS 2022- 2022 IEEE/IFIP Network Operations and Management Symposium, IEEE, pp. 1–6.

18. Lencse G. (2020) Benchmarking authoritative DNS servers, IEEE Access., vol. 8, pp. 130224– 130238.

19. Rennels D.C. (2022) Pipe flow: A practical and comprehensive guide, John Wiley & Sons.

20. Ardiansah I. et al. (2021) Design of micro-climate data monitoring system for tropical greenhouse based on arduino UNO and raspberry pi, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, IOP Publishing.