КҮКІРТ ЖӘНЕ МҰНАЙ ӨНЕРКӘСІПТЕРІНІҢ КҮКІРТ ҚҰРАМДЫ ҚАЛДЫҚТАРЫН ҚАЙТА ӨҢДЕУ

Зерттеу жұмысының нысаны ретінде мұнай және химия өнеркәсіптеріндегі күкірт қалдықтары және олардың өнімдері, қалдықтар негізінде алынған биопрепараттар. Жұмыстың мақсаты – күкірт қалдықтарын утилдеу арқылы биологиялық белсенділік, тыңайтқыштық, мелиоранттық және басқа да пайдалы қасиеттер тән жаңа тауарлық өнімдерді алу әдістерін жасау.

Теориялық және тәжірибелік зерттеулер негізінде мұнай өнеркәсібінің күкірт қалдығынан «СКЗ-U» ЖШС күкірт қышқылын алғанда түзілген күкіртперлит құрамды қалдықты өңдеу мен жүзеге асырудың технологиялық тұрғыдан тиімді жаңа жолдары анықталды.

Мұнай өнеркәсібінің күкірт және күкірт қышқылы өндірісінің күкірт құрамды қалдықтарын қайта өңдеу негізінде алынған өнімдерден түрлі қолданысқа бағытталған жаңа биологиялық белсенді препараттар алу мүмкіншілігі көрсетілген, мысалы, емдеу-профилактикалық құралдар мен тыңайтқыштар, мелиоранттар.

Күкірт қышқылы өндірісінің күкіртперлит құрамды сүзгілік қалдықтарын еритін (сульфаты, гидросульфаты, тиосульфаты, полисульфиді, гидроксиді) және ерімейтін (күкірт, перлит және т.б) қосылыстарға бөлу үшін ыстық сумен өңдеу әдісі ұсынылды.

Сулы экстракт негізінде трихофития ауруына шалдыққан ауылшаруашылық жануарларын толыққанды емдеу үшін жаңа композициялық құрам жасалды. Күкіртперлит құрамды қалдықтарының суда ерімейтін бөлігімен далалық зерттеулер жүргізілді. Зерттеу нәтижелері оны тыңайтқыш – мелиорант ретінде сұр топырақтың физикалық-химиялық қасиеттерін жақсартуға, ауылшаруашылық өнімдерінің өнімділігін жоғарылатуға қолдану қажеттілігі туралы тұжырым жасауға арқау болды.

1. Хайров Г. Б. Современные экологические проблемы в нефтяной отрасли Республики Казахстан // Нефть и газ. - 2001. - № 3. - С. 93-98.

2. Сангалов Ю. А., Дмитриев Ю. К., Маталинов В. И. и др. Элементная сера: от сырья к новым веществам и материалам // Вестник Башкирского университета. - 2004. - № 2. - С. 31-34.

3. Порфирьева Р. Т. Разработка научных основ малоотходных технологий переработки серы и ее соединений в сульфиды и полисульфиды. дис. докт. техн. наук, 2006. - 259 с.

4. Медведева Г. А. Технология полисульфидных веществ на основе серы, пирита, глицерофосфата кальция и материалов с использованием золошлаковых отходов ТЭЦ. Диссертация на соискание ученой степени кандидата технических наук. - Казань, 2006.

5. Характеристика серы. Применение серы. Медицинская сера https://fb.ru/article/157349/harakteristika-seryi-primenenie-seryi-meditsinskaya-sera

6. Kutney G. Sulfur. History, Technology, Applications & Industry, 2007. - 260 p.

7. Массалимов И. А., Удовенко И. Ф., Киреева М. С. и др. Применение водных серосодержащих композиций в качестве средств защиты растений // Баш. хим. журнал. - 2006. - Т. 13. - № 4. - С. 97-100.

8. Малкин В. П., Мещеряков C. B. Оценка качественного и количественного состава «вещества», полученного при утилизации сернокислотных промотходов // Защита окружающей среды в нефтегазовом комплексе. - 2003. - № 6. - С. 5-11.

9. Бобович Б. Б., Девяткин В. В. Переработка отходов производства и потребления // Справочное издание / Под ред. докт. техн. наук, проф. Б. Б. Бобовича. - М.: «Интермет Инжиниринг», 2000. - 496 с.

10. Акбасова А. Д., Саинова Г. А., Колушпаева А. Т. Ростостимулирующие и бактерицидные препараты: Монография. - Германия: LAP Lambert Academic Publishing. - 2012. - 176 p.

11. Спиридонов Ф. М., Зломанов В. П. Тиосерная кислота и тиосульфаты // Химия халькогенов: Учебное пособие. - М.: МГУ, 2000. - 396 с.

12. Азиханова Д. К., Акбасова А. Д., Аймбетова И. О. Композиционные строительные материалы из техногенных отходов южного региона Казахстана // Znanstvena misel journal № 12 / 2017. - С. 87-90.

13. Переработка отходов производства и потребления». Справочное издание / Под ред. докт. техн. наук, проф. Б. Б. Бобовича. - М.: «Интермет Инжиниринг», 2000. - 496 с.

14. Пилипенко А. Т., Пятницкий И. В. Иодометрия // Аналитическая химия. - М.: Химия, 1990. - 848 с.

15. Черный И. С. Сульфиты щелочных и щелочно-земельных металлов // Исследования в области неорганической технологии. Соли, окислы, кислоты. - Л., 1972. - С. 309-316.

16. Чертков Б. А. К теории окисления сульфит-бисульфитных растворов // ЖПХ, 1959. - Т. 32. - № 12. - С. 2609-2613.

17. Карякин Ю. В. Чистые химические реактивы. - М.: Изд-во: Химическая литература, 1947. - 575 с.

18. Неделькин В. И., Зачернюк Б. А., Андрианова О. Б. Органические полимеры на основе элементной серы и ее простейших соединений // Российский химический журнал. - 2005. - Т. XLIX. - № 6. - С. 3-10.

19. Неделькин В. И., Зачернюк Б. А., Андрианова О. Б. Органические полимеры на основе элементной серы и ее простейших соединений // Российский химический журнал. - 2005. - Т. XLIX. - № 6. - С. 3-10.

20. Спиридонов Ф. М., Зломанов В. П. Тиосерная кислота и тиосульфаты // Химия халькогенов. Учебное пособие. - М.: МГУ, 2000. - 396 с.

21. Ерфан Елхамад. Эффективность гипса и серы в качестве мелиорантов солонцовых почв // Известия ТСХА. - 2008. - № 3. - С. 138.

22. Колушпаева А. Т., Акбасова А. Д. Серосодержащие отходы нефтяной и химической промышленностей - ценные сырьевые продукты. - Bulletin d’EUROTALENT-FIDJIP, 2015, № 3. - С. 53-55.

23. Akbasova A. D., Sainova G. A, Aimbetova I. O. and Baiseitova B. A. Influence of Mixture Vermicompost and Sulfur Per Liter Containing Waste On the Growth and Development of Potato. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences. September - October 2016. - Vol.7. - Iss. 5. - Р. 2064-2069.

24. Ay§e Gul., Deniz Erogul., Ali RizaOngun. Comparison of the use of zeolite and perlite as substrate for crisp-head lettuce // Scientia Horticulturae Volume 106, Issue 4, 1 November 2005, Pages 464-471.

25. Muhlenweg D. Perlite in horticulture // Telma // Issue 34, November 2004, Pages 173-184.

26. A. Samadi. Effect of Particle Size Distribution of Perlite and its Mixture with Organic Substrates on Cucumber in Hydroponics System // J. Agr. Sci. Tech. // (2011) Vol. 13: 121-129.

27. Sumner, M. E. Gypsum improves subsoil root growth. In Proceedings of the International symposium “Root Reseacher and Aplications, BOKU, Viena, Austria, 2-4 September 2009.

28. Anikwe, M. A. N.; Eze, J. C.; Ibudialo, A. N. Influence of lime and gypsum application on soil properties and yield of cassava (Manihot esculenta Crantz.) in a degraded Ultisol in Agbani, Enugu Southeastern Nigeria. Soil Tillage Res. 2016, 158, 32-38.

29. Moura, E. G.; Sena, V. G. L.; Sousa, C. C. M.; Silva, F. R.; Coelho, M. J. A.; Macedo, V. R. A.; Aguiar, A. C. F. Enhancement of the rootability of a structurally fragile tropical soil using gypsum and leguminous residues to increase the maize yield. Soil Use Manag. 2016, 32, 118-126.

30. Amezketa, E., R. Aragues and R. Gazol, 2005. Effi ciency of Sulfuric acid, mined gypsum and two gypsum by-products in Soil crusting prevention and sodic soil reclamation. Agronmy Journal, 97: 983-989.